Śmiertelność

Wszyscy umrzemy - ot, jedna z prawd, które swoją banalnością irytowały Christophera Hitchensa. Nic dziwnego - jego błyskotliwy umysł musiał się wzdrygać na takie oczywistości. A ja i tak pozwolę sobie na co najmniej jeszcze jeden banał. Hitchensa to już nie poruszy, bo nie żyje. A gdyby nawet żył, to kimże ja jestem, aby taka postać zwróciła na mnie uwagę?

Są ludzie, którzy nawet wtedy, kiedy już ich fizycznie nie ma, to nadal są. Pozostawiają po sobie wspomnienie, stają się częścią myśli, a czasami i osobowości innych - żyjących osób. Hitchens pozostanie w moich myślach na wiele sposobów. Nie tylko dzięki książkom, także dzięki niezłomności charakteru, której nie dało się zignorować. Do samego końca taki, jak za czasów, gdy był w pełni sił. Umierał, jak żył - z mentalnie i intelektualnie podniesionym czołem. Wiemy to między innym właśnie dzięki tej małej książeczce. ” Szczęśliwie” umarł na „raka” przełyku (i przerzuty) a nie nie na „raka” mózgu, więc - na ile pozwoliła mu kondycja fizyczna - do końca pozostał sprawny umysłowo. Sam zresztą się z tego naigrawał, retorycznie pytając tych, którzy twierdzili, że choroba to kara boska za głoszone herezje, które z jego gardła wychodziły: dlaczego nie dłonie, którymi także bluźnił śmiało i często? A ja się pytam: a dlaczego nie mózg? To byłoby najskuteczniejsze działanie.

Nie potrafię sobie racjonalnie wytłumaczyć, jaki jest sens śmierci z powodu takiego, czy innego nowotworu. Nie to, żebym uważał, że wszystko musi mieć swój sens lub cel. Po prostu chciałbym zrozumieć mechanizm. Weźmy choćby takiego wirusa SARS-CoV-2. Owszem, zabija, bądź przynajmniej próbuje zabić swego nosiciela, ale wcześniej namnaża się i dzięki niemu rozprzestrzenia. Knuje, później działa i opanowuje świat! Spisek? A taki „rak” rośnie i umiera razem ze swym nosicielem. Jakaś aberracja biologiczna - bezsens? I tu właśnie ludziom wierzącym przychodzi z pomocą religia. Bóg, nas i naszych bliskich w taki właśnie sposób doświadcza i testuje naszą wiarę. Brr, to ja już wolę nie wiedzieć, bo wyjaśnienie religijne zdaje się być znacznie większym bezsensem.

„Śmiertelność” to garść - tylko garść, bo jest tego na jeden wieczór czytania - refleksji i informacji o życiu, śmierci, wierze, ludziach i zjawiskach. A wszystko w tym cudnym, charakterystycznym dla autora ironicznym tonie. Czyta się, jak zwykle, świetnie. Wydaje mi się, że Hitchens nie miał szczęścia do polskich wydań. W tej książce wpadło mi w oko sporo błędów korektorskich i choć nie przeszkodziły w odbiorze i czytaniu, to jednak były zauważalne. Choć to i tak znacznie lepiej, niż w pierwszym wydaniu „bóg nie jest wielki”, które wyglądało na przetłumaczonego w pośpiechu. Do tego stopnia, że miałem wrażenie, iż tłumacz nie zawsze rozumiał to, co pisał. A może tylko zwyczajnie zabrakło czasu na porządną korektę.

Teraz jednak mówimy o „Śmiertelności”, w której nie zgubiła się klarowność myślenia i literacki polot autora. Dzięki czemu możemy się bawić, czytając o chorowaniu, na którego krańcu, jak wiemy, była śmierć. Choćby wdzięczny opis „walki” o oryginalność odpowiedzi na pytanie: Jak się czujesz?” How are you? - jak sądzę po angielsku, czyli pytanie, na które nikt nie oczekuje szczerej lub jakkolwiek rozbudowanej odpowiedzi. Hitchens przyjął metodę odpowiadania zagadkowo (”Trochę za wcześnie, by to stwierdzić.”), bądź - jeśli pytanie zadawał personel medyczny, jakżeby inaczej - ironicznie, np.: „Chyba mam dzisiaj raka”.

Kiedy ja włóczyłem się po szpitalach i po raz setny słyszałem to znienawidzone pytanie, poddałem się i przyjąłem zasadę: zawsze czuję się świetnie. Bezpiecznie i nie gburowato. W którymś momencie dla lekarzy miałem odpowiedź: „mam omamy”, co, choć było prawdą, nie wywoływało reakcji. Tylko jeden wykazał zainteresowanie i stwierdził, że w nomenklaturze medycznej to są halucynacje. Na co ja, że mam omamy, bo słowo ładniejsze i trudniej zrobić ortografa.

Niewiele tu o tej książce, bo i książka niewielka. Z pewnością warto po nią sięgnąć, bo to nadal ten sam wspaniały Hitch! Doczekamy się tłumaczeń innych jego książek?

Wszyscy umrzemy - ot, jedna z prawd, które swoją banalnością irytowały Christophera Hitchensa. Nic dziwnego - jego błyskotliwy umysł musiał się wzdrygać na takie oczywistości. A ja i tak pozwolę sobie na co najmniej jeszcze jeden banał. Hitchensa to już nie poruszy, bo nie żyje. A gdyby nawet żył, to kimże ja jestem, aby taka postać zwróciła na mnie uwagę?

Są ludzie,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Hitchens umiera i do końca pozostaje bystrym, wnikliwym, pełnym pasji myślicielem.

Hitchens umiera i do końca pozostaje bystrym, wnikliwym, pełnym pasji myślicielem.

Pokaż mimo to

Wstrząsająca mała książka. Gorzko ale prawdziwie. O chorobie, o codzienności, o ciele i o ludziach. Autor, który zawsze nazywał rzeczy po imieniu tu zdaje się być jeszcze bardziej prawdziwy. Ważna lektura.

Wstrząsająca mała książka. Gorzko ale prawdziwie. O chorobie, o codzienności, o ciele i o ludziach. Autor, który zawsze nazywał rzeczy po imieniu tu zdaje się być jeszcze bardziej prawdziwy. Ważna lektura.

Pokaż mimo to

Nie zgadzałem się z Hitchensem na wielu płaszczyznach, ale ta książka jest przejmująca. Jednocześnie, mamy to co w Hitchensie najlepsze - zadziorność, mistrzostwo pióra i erudycję, a nie elaboratów ideologicznych. Przy tym wzór tego, jak każdy niewierzący powinien się mierzyć ze śmiertelną chorobą.
https://naksiazkowymszlaku.blogspot.com/2018/12/christopher-hitchens-smiertelnosc.html

Nie zgadzałem się z Hitchensem na wielu płaszczyznach, ale ta książka jest przejmująca. Jednocześnie, mamy to co w Hitchensie najlepsze - zadziorność, mistrzostwo pióra i erudycję, a nie elaboratów ideologicznych. Przy tym wzór tego, jak każdy niewierzący powinien się mierzyć ze śmiertelną...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Ciekawa, choć smutna książka. Stadium zmagań z rakiem okiem intelektualisty i ateisty.

Za najciekawsze uznaję fragmenty o "uszlachetniającym cierpieniu". Hitchens pokazuje zarówno na sobie, jak i na przykładach, że cierpienie niszczy. Oprócz tego mocne i nakazujące czytelnikowi zatrzymać się są fragmenty o "byciu ciałem", a nie "swoim ciele".

Ciekawa, choć smutna książka. Stadium zmagań z rakiem okiem intelektualisty i ateisty.

Za najciekawsze uznaję fragmenty o "uszlachetniającym cierpieniu". Hitchens pokazuje zarówno na sobie, jak i na przykładach, że cierpienie niszczy. Oprócz tego mocne i nakazujące czytelnikowi zatrzymać się są fragmenty o "byciu ciałem", a nie "swoim ciele".

Pokaż mimo to

Konsekwentny do końca.

Odchodzenia Christophera Hitchensa nie przebiegało w spokojnej atmosferze. Nie mogło, gdyż takie było jego całe życie polegające na myśleniu, nie uleganiu wpływom i ciągłemu poddawaniu w wątpliwość. Do końca swych dni spisywał (lub dyktował) swoje myśli. „Śmiertelność” to zapis jego ostatnich słów. Intelektualnie ostrze filozofa nie stępiło się. Nie przeszedł też łzawej metamorfozy i nie stał się gorliwym wyznawcą chrześcijanizmu lub innej religii. Wręcz przeciwnie. Dumnie prezentuje się jako obrońca rozumu i ateizmu aż po własny kres.

Wiedział, że umrze. Żadnego liczenia na cud tu nie znajdziecie. Nie wiedział tylko kiedy i dlatego każdą chwilę chciał wykorzystać do granic swoich ubywających możliwości. Ta książka to też świadectwo człowieczeństwa słabego, nieodpornego na ból czy po prostu nieakceptującego braku fizycznych możliwości. Ciągle znajdywał w sobie siłę, aby dać odpór myślowym schematom (kwestia modlitwy). Dał świadectwo wartości swoim poglądom. Duża strata.

Konsekwentny do końca.

Odchodzenia Christophera Hitchensa nie przebiegało w spokojnej atmosferze. Nie mogło, gdyż takie było jego całe życie polegające na myśleniu, nie uleganiu wpływom i ciągłemu poddawaniu w wątpliwość. Do końca swych dni spisywał (lub dyktował) swoje myśli. „Śmiertelność” to zapis jego ostatnich słów. Intelektualnie ostrze filozofa nie stępiło się. Nie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Po "Listach do młodego kontestatora" przyszedł czas na "Śmiertelność". Hitchens z właściwym sobie stoicyzmem oznajmia o swojej śmiertelnej chorobie i opisuje w niezbyt drobiazgowy sposób kolejne jej etapy, wplatając w treść ważne przemyślenia, nie tylko filozoficzne.
"Pobożne osoby umierają młodo i w cierpieniach. Bertrand Russel i Wolter dla kontrastu do samego końca byli pełni animuszu, podobnie jak wielu psychopatycznych morderców i tyranów".
Fragment ten dotyka problemu dopustów bożych, rozdawanych na chybił trafił. Dalej zauważa, że człowieka dopada przygnębienie, gdy modlitwa nie daje oczekiwanej poprawy. Wspomina "Listy starego diabła do młodego" C.S. Lewisa i konkluduje, że modlitwa nie służy spełnianiu zachcianek wiernych. Rozumiem, że chodzi o głębszy wymiar uczuć, których nie każdy jest w stanie doświadczyć. Przytacza słowa Horacego Manna o wstydzie umierania, kiedy nic nie zrobiło się dla ludzkości.
"Będąc ofiarą raka, człowiek doświadcza ciągłej pokusy, by skoncentrować się na sobie, a nawet stać się wyznawcą solipsyzmu".
W wyniku ciężkiej choroby i licznych zabiegów mniej lub bardziej bolesnych jego myśli krążą wśród tortur:
"...istotą tortury nie jest tak naprawdę zwyczajny ból i przemoc" - to bardziej kwestia subtelnego doboru skali odczuwanego w danym momencie bólu. Ofiara doprowadzona do granicy wytrzymałości:
"...nie jest to życzenie, by umrzeć z godnością, ale pragnienie, by już nie żyć".
Autor przedstawia człowieka, który nie ucieka przed nieuchronnym, a stawia czoła przeciwnościom w sposób godny, jako człowiek wartościowy i świadomy tego, co go czeka na końcu drogi.

Po "Listach do młodego kontestatora" przyszedł czas na "Śmiertelność". Hitchens z właściwym sobie stoicyzmem oznajmia o swojej śmiertelnej chorobie i opisuje w niezbyt drobiazgowy sposób kolejne jej etapy, wplatając w treść ważne przemyślenia, nie tylko filozoficzne.
"Pobożne osoby umierają młodo i w cierpieniach. Bertrand Russel i Wolter dla kontrastu do samego końca byli...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Osinskipoludzku.blogspot.com

Macie tak czasem, że poznajecie twórczość jakiegoś autora i czujecie swego rodzaju braterstwo dusz? Ja w każdym razie coś takiego czuję odkąd przeczytałem pierwsze wersy "Listów do młodego kontestatora". Od tamtego czasu ilekroć sięgam po pozycje, które wyszły z pod ręki Christophera Hitchensa, mam wrażenie iż czyta on w moich myślach i daje po emocjach ile tylko się da.

"Śmiertelność" to tak naprawdę autobiograficzna podróż po świecie umierania, gdzie inteligentnego, kreatywnego idealistę pożera nowotwór. Choroba zabiera mu sukcesywnie możliwość nieograniczonego czerpania ze świata i komentowania otaczającej rzeczywistości, co akurat dla tego człowieka, jest jakoby stratą tym bardziej dotkliwą. Większą część swego życia był on przecież aktywny intelektualnie i słynął z tego iż żonglował językiem i kontestował świat domagając się oddania należytego miejsca w naszym życiu dla rozumu wiedzy i doświadczenia. Nie zgadzał się na ferowanie sądów opartych na krzywdzących przekonaniach, zabobonach czy wątpliwych wierzeniach bez pokrycia w faktach. Niezbyty dowód to wartość nadrzędna w dyskursie prowadzonym przez Christophera Hitchensa, ale od rozmaitych innych myślicieli, którzy zaznaczyli się w historii odróżniał się przede wszystkim tym, iż nie interesowało go rozważanie dla samego rozważania, ale swoim słowem dążył do wyrównywania szans i często zdarzało mu się stawać w obronie tych najsłabszych, którzy przez system zostali wyrzuceni poza nawias.

"Śmiertelność" nie jest może książka zbyt obszerną i tak naprawdę w odróżnieniu od innych pozycji Hitchensa, które dane mi było czytać nie wnosi aż tak wiele pod refleksję jeżeli chodzi o konstrukcję świata w którym żyjemy. W zamian za to otrzymujemy natomiast bardzo osobistą rozprawę z absurdami i ograniczeniami ludzkiej egzystencji. Christopher Hitchens raz po raz złości się na postępującą degenerację własnego ciała, aby chwilę później uznawać własną bezsilność odnośnie tejże sytuacji. Przychodzą momenty gdy zdaje się łapać oddech i zbierać siły do walki z chorobą aby zaraz potem przyjmować z pokorą wyrok ślepego losu. Do samego końca pozostaje natomiast wierny swoim ideałom i nie szuka ukojenia w oddaniu się woli bożej. Mało tego z charakterystyczną dla siebie satysfakcją wykorzystuje naciski na własną osobę odnośnie nawrócenia i pełne nienawiści ataki ze strony "pseudochrześcijan" do tego aby obnażyć tą pełną obłudy stronę zinstytucjonalizowanych ruchów religijnych. Zyskujemy dzięki temu kolejny raz możliwość, aby podziwiać kunszt i poczucie humoru tego wielkiego myśliciela, które to nawet w obliczu agonii są na najwyższym poziomie.

Bardzo mocno polecam "Śmiertelność" Christophera Hitchensa wszystkim tym, którzy mają umysły otwarte, nieobca jest im kontestacja zastałych reguł i wartości, a także tym którzy mają ochotę poznać inny od konwencjonalnego model przeżywania choroby i zbliżającej się śmierci. Jeśli zaś wam się spodoba to koniecznie sięgnijcie po pozostałe jego książki.

Osinskipoludzku.blogspot.com

Macie tak czasem, że poznajecie twórczość jakiegoś autora i czujecie swego rodzaju braterstwo dusz? Ja w każdym razie coś takiego czuję odkąd przeczytałem pierwsze wersy "Listów do młodego kontestatora". Od tamtego czasu ilekroć sięgam po pozycje, które wyszły z pod ręki Christophera Hitchensa, mam wrażenie iż czyta on w moich myślach i daje po...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Hitchens jak zawsze ... krótko i na temat. Bez ceregieli.
Książka zrobiła olbrzymie wrażenie na mnie. I pozostawiła wielki smutek, że taki umysł odszedł. Szkoda.

Hitchens jak zawsze ... krótko i na temat. Bez ceregieli.
Książka zrobiła olbrzymie wrażenie na mnie. I pozostawiła wielki smutek, że taki umysł odszedł. Szkoda.

Pokaż mimo to

Ten Autor jest dla mnie odkryciem roku 2017.
Przeczytałem już wszystkie jego książki przetłumaczone na język Polski i chcę więcej.
Niesamowite przemyślenia, celne spostrzeżenia, duży dystans do własnej osoby.

Z jednej strony żałuję, że tak późno zetknąłem się z tym pisarzem, a z drugiej strony jestem pełen optymizmu, że jeszcze tyle pereł mam do odkrycia.

Ten Autor jest dla mnie odkryciem roku 2017.
Przeczytałem już wszystkie jego książki przetłumaczone na język Polski i chcę więcej.
Niesamowite przemyślenia, celne spostrzeżenia, duży dystans do własnej osoby.

Z jednej strony żałuję, że tak późno zetknąłem się z tym pisarzem, a z drugiej strony jestem pełen optymizmu, że jeszcze tyle pereł mam do odkrycia.

Pokaż mimo to