Kupiec

Nawet cierpliwość boska ma swoje granice. Nie trzeba się dziwić Jezusowi, bo mimo Biblii, konkretnych przykazań i wskazówek, tysiąc pięćset lat minęło, a ludzie dalej nie łapią, o co w tym wszystkim chodzi. Ale koniec tego dobrego! Koniec grzeszenia na lewo i prawo! Koniec uprzejmości! Drodzy śmiertelnicy, dzień Apokalipsy zaczyna się właśnie TERAZ!
Na szczęście dobry Jezus ostatecznie decyduje się na kameralny mini-Sąd Ostateczny z udziałem czterech osób reprezentujących różne stany. Pozbawieni życia i pozwani w trybie natychmiastowym zostają Książę, Gardyjan i Biskup. Wieczorem Poseł na Sąd wzywa tytułowego Kupca, bigamistę, sknerę i oszusta. Choć umrzeć ma dopiero nad ranem, choroba posyła go na łoże śmierci - tik-tak, niewiele czasu pozostało tej katolickiej zarazie na pogodzenie się z Bogiem...

"Kupiec" to przede wszystkim narzędzie protestanckiej propagandy: głównym jego celem jest polemika z katolikami, wyśmianie ich poronionych pomysłów na życie (także wieczne) i w końcu wbicie łopatą w czytelnika swoich prawd. Choć dzieło Reja świetnie obrazuje bezpardonowe starcia słowne w okresie reformacji, trzeba się przygotować, iż - w myśl zasady "repetitio est mater studiorum" - będzie do wymiotów przetaczaće w kółko te same myśli czy zwroty. Rej to czyni tak namolnie, że można się zacząć zastanawiać, czy nie był on czasem podwójnym agentem Watykanu i nie próbował w ten subtelny sposób obrzydzić czytelnikom opiewanej w "Kupcu" religii. Kolejną wadą jest pewna nieporadność pisarza, jeżeli idzie o pisanie moralitetu, co widać przede wszystkim w nieumiejętnym zastosowaniu didaskaliów. A tak na koniec, to, ech, humor momentami jest zdecydowanie niskich lotów.

Jednak ogólnie w warstwie komediowej Rej sobie radzi, zwłaszcza, gdy rozchodzi się o scenki rodzajowe - w tych to momentach objawia się prawdziwy kunszt. Na plus zaliczyć należy także ciekawe postacie (może i większość jest stereotypowa, ale barwnie odmalowana), klimatyczne splecenie spraw ziemskich z abstrakcją (wzięcie za żonę własnego Sumienia czy św. Piotr przybywający wraz ze św. Kosmą na wizytę lekarską) oraz pomysł ukazania Sądu Ostatecznego w realiach szesnastowiecznej rozprawy szlacheckiej.

Ogólnie - dobrze jest przeczytać, bez żalu przeskakując powtarzające się pouczenia moralne ciągnące się przez półtorej strony. Choć dzieło ma na celu sławić przede wszystkim religie protestancką, morał "ufaj w miłosierdzie Boże i bądź OK wobec bliźnich" nikomu nie zaszkodzi. A tak poza tym, gdzie indziej przeczytacie o wymiotowaniu różańcami?

Nawet cierpliwość boska ma swoje granice. Nie trzeba się dziwić Jezusowi, bo mimo Biblii, konkretnych przykazań i wskazówek, tysiąc pięćset lat minęło, a ludzie dalej nie łapią, o co w tym wszystkim chodzi. Ale koniec tego dobrego! Koniec grzeszenia na lewo i prawo! Koniec uprzejmości! Drodzy śmiertelnicy, dzień Apokalipsy zaczyna się właśnie TERAZ!
Na szczęście dobry...

więcej

mniej

Pokaż mimo to