Loże masońskie i organizacje parawolnomularskie Kalisza

Historia wolnomularzy, tradycja ich obrzędowości, a także rola, jaką od wieków odgrywali w dziejach Europy, ciągle znajduje się w polu zainteresowania rozmaitych środowisk, budząc nadal żywe emocje. Swoje miejsce w owej historii ma także Kalisz - stare wielkopolskie miasto przez stulecia stanowiące nie tylko jeden z najwazniejszych polskich ośrodków miejskich, lecz będące zarazem przykładem koegzystencji kilku zamieszkujących je nacji. Z tej przyczyny warto prześledzić działalność kaliskich lóż wolnomularskich, w której dostrzec można bardzo wyraźnie, szczególnie w odniesieniu do przełomu XVIII i XIX w., kształtowanie się wielonarodowego społeczeństwa tego miasta, zwłaszcza zaś warstw nim kierujących. Warto zwrócić uwagę na zasięg oddziaływania lóż wolnomularskich, również w sensie wybitnych osobowości, działających w warsztatach kaliskich i poza nimi. Dotyczy to również okresu międzywojennego, najmniej dotąd poznanego, jeśli chodzi o historię działalności kaliskiej masonerii, i to zarówno w odniesieniu do wolnomularzy działających na terenie miasta, jak i kaliszan afiliowanych do lóż warszawskich i innych.
(...)
Miejmy nadzieję, iż przypomniane tu losy kaliskiej masonerii pozwoją wzbogacić dzieje miasta, które zwłaszcza w pierwszych dziesięcioleciach XIX wieku, czasie żywej działalności miejscowych warsztatów wolnomularskich, przeżywało okres największej prosperity. Splot tych okoliczności, a także udział w ruchu wolnomularskim wielu ludzi decydujących o rozwoju miasta i regionu, jest wystarczającym powodem, aby działalność lóż masońskich wpisać w dzieje miasta.
/fragment wstępu/