Księgozbiory szlacheckie XVI-XVII wieku

Kolekcje historyczne. T. 2.
Współwydane: Księgozbiór Krzysztoporskich / Marianna Czapnik.
Szlachta różnowiercza i pozostałości po jej księgozbiorach w zbiorach BUW (XVI w.) / Krystyna Opalińska.
Obie autorki umieszczonych tu rozpraw wielkim nakładem żmudnej pracy, z zachowaniem charakterystycznej dla dobrego bibliologicznego warsztatu naukowego akrybii opracowały bardzo interesujące materiały pochodzące przede wszystkim z zasobu starych druków BUW. Wnioski z przedstawionych w obu rozprawach analiz w istotny sposób wzbogacają naszą wiedzę o krajobrazie intelektualnym Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVI i XVII w. ze szczególnym uwzględnieniem niedostatecznie, jak się okazuje, rozpoznanych środowisk szlachty i magnaterii niekatolickiej. Tom, stanowiący sam w sobie poważne osiągnięcie naukowe, stanie się jednocześnie cennym przyczynkiem do dalszych badań nad kulturą intelektualną społeczeństwa szlacheckiego epoki renesansu i baroku, świadczy o tym, że w okresie renesansu i reformacji tworzenie bibliotek domowych przez aktywnych obywateli Rzeczypospolitej było zjawiskiem wręcz naturalnym. Nieliczne pozostałości księgozbioru Krzysztoporskich oraz znajdujących się w Gabinecie Starych Druków BUW pojedynczych dzieł ze zbiorów kilkudziesięciu rodzin protestanckich z Korony oraz lenna pruskiego i kurlandzkiego, poddanych przez Autorki wnikliwej analizie, pozwalają nam lepiej poznać zainteresowania czytelnicze i wrażliwość estetyczną szlachty różnowierczej z XVI i pierwszej połowy XVII w. Świadczą wręcz o swoistym koneserstwie tych kręgów staropolskich odbiorców książki. Dowodzi tego zarówno fakt gromadzenia dzieł z najbardziej znanych ówczesnych europejskich oficyn, jak i ich wspaniałe oprawy.