Odkryłem tu nie tylko ascetyczne piękno chorałowego życia ale pod wpływem oczyszczonego ze wszystkich ziemskich naleciałości śpiewu, nabrałem podejrzeń co do istnienia jakichkolwiek granic, powstrzymujących człowieka przed poszukiwaniem swojej jedynej drogi. Wiem też, że zanim się dotrze na koniec ścieżki oczyszczenia, gdzie czekają łaska i pojednanie, to trzeba przejść przez bunt i trwogę. Czegoż się jednak nie robi dla spokoju duszy, dla uleczenia sumienia i pomocy dla niego nawet w ostatnich chwilach ziemskiego żywota. Z bohaterem Jorisa-Karla Huysmansa odbyłem podróż przez jedną z faz mistycznego rozwoju a mając dotychczas jedynie wgląd w teorię nocy ciemnej świętego Jana od Krzyża, mogłem nareszcie praktycznie ocenić jej znaczenie we wplecionym w fabułę powieści doświadczeniu.

W miejscu, w którym chciałby się schronić Durtal-Huysmans dozwolony jest poryw i wzlot, można tam też cieszyć się drobiazgami życia a nawet w nie wejrzeć o wiele bardziej głębiej, niż doświadczyłoby się tego w życiu świeckim. Dlatego też okazana przez francuskiego pisarza wzgarda dla światowej egzystencji doprowadziła go do napisania dzieła świadczącego przeciwko płytkim ideom. To w nim na hymnach wiary w Boga wyniósł on ponad wszystko melodię chorału i na nowo odkrył emanację średniowiecza w liturgicznym śpiewie. W ogniu witraży rozpalił stare ideały piękna, ponownie obrobił zapomniane klejnoty dzięki którym oficjum nabrało innego wymiaru. Po latach niedowiarstwa stał się przykładem psychologii nawrócenia a nawet doprowadził sztukę do religii nie umniejszając znaczenia tej pierwszej i nie oślepiając jej blaskiem liturgii czy śpiewem psalmów.

"W drodze" stanowi dla mnie wyraz tęsknoty za próbą wejścia na szlaki mistyki. Nie mam tutaj na myśli będących na styku halucynacji i dewocji udręk duszy ale poskromienie pychy i zastanowienie się nad pustym życiem. Huysmans napisał wspaniałą książkę o duchowej walce, pochyliwszy się nad oczyszczeniem i uspokojeniem objaśnił mechanizmy ewolucji duszy, w której do zjednoczenia z Bogiem potrzebne jest zasianie ziarna rozważań. Nie każdy może sobie pozwolić na takie schylanie karku aby żmudną praktyką dochodzenia przez nadludzkie stany świadomości do Boga, dotrzeć do ukochanej mistyki. Jednak podobne inwentaryzacji sumienia doświadczenie przyda się każdemu aby w poszukiwaniu moralnego kompasu czerpać jak największe profity z własnej transformacji.

U trapistów doceniłem głęboką ciszę zakonu kontemplacyjnego. To była przygoda przypominająca wewnętrzne obmycie, zakończone upojeniem duszy duchowym lekiem. Zapewne powieść Huysmansa może być jedynie zachętą do zmierzenia się z nakreśloną przez pisarza wizją życia oczyszczającego i oświecającego ale przecież najbardziej pokorne początki stają się marszem ku zmniejszeniu cierpień duszy. Kontynuacją historii Durtala powinno być zatem zadawanie pytań teologom i poszukiwanie w literaturze odniesień do tęsknoty z wręcz ledwo wyczuwalnym omdleniem. Polecałbym każdemu przeżycie tej słabości połączonej z niesmakiem do pełnej nadmiaru i konsumpcji egzystencji. Przy okazji "W drodze" porusza fenomenem życia klauzurowego oraz problematyką zagubień i rozproszeń w dochodzeniu do wewnętrznego spokoju. Jeśli ktoś uważa, że pomysł przeobrażenia swojego życia jest mu bliski a jaśniej mu będzie w nie wejrzeć poprzez klasykę literatury, to polecam tę próbę szybowania na rubieżach tego co ludzkie i boskie.

Odkryłem tu nie tylko ascetyczne piękno chorałowego życia ale pod wpływem oczyszczonego ze wszystkich ziemskich naleciałości śpiewu, nabrałem podejrzeń co do istnienia jakichkolwiek granic, powstrzymujących człowieka przed poszukiwaniem swojej jedynej drogi. Wiem też, że zanim się dotrze na koniec ścieżki oczyszczenia, gdzie czekają łaska i pojednanie, to trzeba przejść...

Wybitne dzieło Huysmansa - druga część tetralogii w znakomitym przekładzie Zofii Milewskiej

Wybitne dzieło Huysmansa - druga część tetralogii w znakomitym przekładzie Zofii Milewskiej

50 lat czekałem, az przeczytam tak wyjątkowa książkę!

50 lat czekałem, az przeczytam tak wyjątkowa książkę!