Wściekłość i wrzask

Ujmę to tak - jeśli chcielibyśmy zachęcić, przekonać kogoś z rodziny lub znajomych do czytania książek, to "Wściekłość i wrzask" nie będzie najlepszą pozycją na pierwszy ogień :)

Początkowe dwie części to istotnie nasza nierówna walka z wyszukaną narracją - żonglerka miejscem, czasem (niekiedy w trakcie jednego zdania, oczywiście bez uprzedzenia), strumienie świadomości, gdzie znika interpunkcja, różni bohaterowie o tych samych imionach, brak jakiegokolwiek wprowadzenia czy didaskaliów - uczta formy i galimatias treści.

Następne części, prócz oczywistej funkcji rozwoju fabuły, przynoszą czytelnikowi pewną ulgę i jednocześnie satysfakcję ze stopniowego łączenia ze sobą poszczególnych puzzli. Bardzo pomocny jest w tym również końcowy dodatek, objaśniający kto był i jest kim w rodzinie Compsonów (ja osobiście powieść czytałem z dodatkową ściągą opisującą wszystkich bohaterów, co również polecam).

Co do samej historii, ta akurat średnio mnie porwała, podoba mi się ciekawy zabieg psychologiczny tak mocnego zróżnicowania osobowościowego rodzeństwa, lecz odzierając "Wściekłość i wrzask" z wybitnej formy, dostajemy "jedynie" przeciętną historię jakich mnóstwo - być może dlatego jej dwie dotychczasowe ekranizacje nie spotkały się z entuzjazmem krytyków i nie stały kasowymi hitami.

Czy to książka nie tylko o upadku rodziny, gniewie, smutku, hipokryzji i złu egocentryzmu, ale i metafora końca zmurszałego, rasistowskiego amerykańskiego Południa w nowej, XX-wiecznej, postniewolniczej i pokryzysowej rzeczywistości? Według mnie tak, przynajmniej częściowo.

Wymagająca, ale satysfakcjonująca lektura. Jedna z tych książek, które wolno ocenić dopiero po skończeniu ostatniej strony.

Ujmę to tak - jeśli chcielibyśmy zachęcić, przekonać kogoś z rodziny lub znajomych do czytania książek, to "Wściekłość i wrzask" nie będzie najlepszą pozycją na pierwszy ogień :)

Początkowe dwie części to istotnie nasza nierówna walka z wyszukaną narracją - żonglerka miejscem, czasem (niekiedy w trakcie jednego zdania, oczywiście bez uprzedzenia), strumienie świadomości,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

10/10
"Wściekłość i wrzask" to arcydzieło literatury amerykańskiego modernizmu i eksperymentów narracyjnych, w którym Faulkner zabiera czytelnika w podróż na amerykańskie Południe i wgłąb umysłu swoich bohaterów, uwikłanych w spory rodzinne, obnażające ich krótkowzroczny egocentryzm, umysłowe zacofanie i pogoń za pieniądzem.

Faulkner podzielił powieść na cztery części, każda pisana z perspektywy innej postaci z czwórki rodzeństwa Compsonów. Za pomocą zupełnie odmiennych stylów narracyjnych autor tworzy naprawdę dogłębne portrety psychologiczne. "Wściekłość i wrzask" rozpoczyna się od trudnej narracji Benjy'ego, który z racji na swoje upośledzenie umysłowe nie rozróżnia wspomnień od teraźniejszości, wobec tego historia opowiadana jest niechronologicznie. Ponadto Benjy jest tylko biernym obserwatorem rzeczywistości i choć rozumie więcej, niż się wydaje jego rodzinie, nie potrafi tego jasno wyrazić ("i nie mogłem przestać, i próbowałem powiedzieć"). Dlatego pierwszy rozdział powieści może być naprawdę trudny i przytłaczający do czytania, choć narracja Benjy'ego skupia się bardziej na zarysowaniu związków rodzinnych, niż popychaniu fabuły do przodu. Ja jednak byłem kupiony już po 10 stronach i z przyjemnością starałem się poukładać zdobywane informacje na temat losów rodziny Compsonów.

Druga część powieści cofa się czasowo 18 lat wstecz i opowiedziana jest z punktu widzenia spokojnego, wrażliwego i neurotycznego Quentina. Jest to najbardziej złożony umysł, jaki przyjdzie czytelnikowi zgłębić na kartach "Wściekłości i wrzasku", choć pozornie łatwiejszy do czytania niż narracja Benjy'ego. Poprzez strumień świadomości Faulkner przedstawia gonitwę myśli Quentina, uderzające go w niespodziewanych momentach wspomnienia na temat trudnej przeszłości związanej ze zbuntowaną siostrą Caddy, z którą był blisko związany. Trzecią częścią powieści jest narracja skrajnie seksistowskiego, chciwego, agresywnego, aroganckiego i apodyktycznego Jazona. Jego sposób opowiadania jest wręcz ordynarny ("ja na to, ona na to, powiadam, jak raz dziwka to już zawsze dziwka") i linearny, co odzwierciedla jego prosty i wąski sposób myślenia. Z tego rozdziału czytelnik dowie się najprawdopodobniej najwięcej, gdyż Jazon jest tak pewny siebie, że nie ma nic do ukrycia. A wyrządził wiele zła.

Ostatnia część powieści to narracja trzecioosobowa skupiająca się na postaci starej czarnoskórej służącej Dilsey (choć narracja przeskakuje też na Jazona oraz Lustera, wnuka Dilsey), która choć jest pomiatana na każdym kroku przez Jazona i jego hipochondryczną matkę-dewotkę, pozostaje wciąż lojalna względem upadającej rodziny. Trzecioosobowy narrator doskonale oddaje siłę i stateczność charakteru służącej, jej powagę i dobroć ducha oraz świadomość moralnego i finansowego upadku jej pracodawców. Ponadto 16 lat po wydaniu powieści Faulkner dopisał dodatek stylizowany częściowo na encyklopedyczny zapis, częściowo na ironiczną opowieść samego autora, który wyjaśnia pewne kwestie i dopowiada ostatnie wydarzenia z życia upadłej już rodziny Compsonów. Jest to doskonałe zwieńczenie utworu, obnażające ostatnie rodzinne tajemnice.

Zabiegi językowo-narracyjne, ułożenie rozdziałów od najtrudniejszego do najłatwiejszego i zaburzenia chronologii sprawiają, że dzieło Faulknera jest jak układanka, którą czytelnik musi ułożyć, by poznać historię Compsonów. A jest to naprawdę niesamowite i satysfakcjonujące przeżycie. Ale "Wściekłość i wrzask" to nie tylko niezwykle udane i ciekawe eksperymenty z narracją, nad którymi od lat pochylają się i zachwycają krytycy literaccy. Faulkner tworzy obraz skrajnie patologicznej rodziny, w której honor i dobre imię rodziny jest nieczęsto ważniejsze niż wspólne szczęście i miłość. Jak ktoś już powiedział, życie jest tutaj ukazane w całym wrzasku, w całej wściekłości. Ponadto autor bardzo dobrze odmalowuje klimat amerykańskiego południa, posegregowanego i pozostającego w tyle za resztą Stanów. Doskonale wychodzi zestawienie postaci czarnoskórych służących (szlachetnych, pracowitych, wrażliwych na krzywdę, rodzinnych i szczerze religijnych) z białą rodziną Compsonów (zepsutych, chciwych, dewocyjnych i popędliwych). "Wściekłość i wrzask" to niesamowita przygoda literacka i jedna z najlepszych książek napisanych za Atlantykiem. Absolutny must-read.

10/10
"Wściekłość i wrzask" to arcydzieło literatury amerykańskiego modernizmu i eksperymentów narracyjnych, w którym Faulkner zabiera czytelnika w podróż na amerykańskie Południe i wgłąb umysłu swoich bohaterów, uwikłanych w spory rodzinne, obnażające ich krótkowzroczny egocentryzm, umysłowe zacofanie i pogoń za pieniądzem.

Faulkner podzielił powieść na cztery części,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

„Wściekłość i wrzask” to moja pierwsza lektura prozy Williama Faulknera. Tak pochłaniającej i przykuwającej uwagę narracji dawno nie czytałem. Żonglowanie czasem i postaciami, które opowiadają siebie i swoją rzeczywistość początkowo stawia opór (narracja snuta przez głuchoniemego Benjy’ego), ale stopniowo uwodzi czytelnika i przeradza się w intelektualną przyjemność. Są tutaj wyraziste portrety psychologiczne postaci, strumień świadomości i amerykańskie południe. To powieść o dysfunkcyjnej rodzinie, która nie może wyciszyć swojego traumatycznego dziedzictwa. Toksyczność matki połączona z rasizmem jej syna bywa przytłaczająca. Ale przede wszystkim autor skłania czytelnika do zastanowienia się nad potępianą społecznie rolą Marii Magdaleny i bycia prostytutką. Na takie powieści o kobietach chciałbym trafiać częściej, bo nie ma nic gorszego niż (częste dzisiaj) uzasadnianie rozwiązłości np. wolnym związkiem. Przyczyna leży gdzie indziej i Faulkner stara się m.in. pomóc czytelnikowi ją zrozumieć. P.S. Z pewnością to również powieść intertekstualna, chyba trochę tu greckiej tragedii, Szekspira, a może i Tarantino.

„Wściekłość i wrzask” to moja pierwsza lektura prozy Williama Faulknera. Tak pochłaniającej i przykuwającej uwagę narracji dawno nie czytałem. Żonglowanie czasem i postaciami, które opowiadają siebie i swoją rzeczywistość początkowo stawia opór (narracja snuta przez głuchoniemego Benjy’ego), ale stopniowo uwodzi czytelnika i przeradza się w intelektualną przyjemność. Są...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Ciezka w czytaniu szczegolnie w czesci drugiej o tym studencie, rozumiem ze to miało oddac jego stan ducha ale sa tam zdania totalnie bez sensu. Nikt nie mysli w ten sposob nawet wariaci, zreszta wariaci to wcale nie myślą.

Fajna nawet ta rodzina Compsonów, cichaj Benjy! :)

Ciezka w czytaniu szczegolnie w czesci drugiej o tym studencie, rozumiem ze to miało oddac jego stan ducha ale sa tam zdania totalnie bez sensu. Nikt nie mysli w ten sposob nawet wariaci, zreszta wariaci to wcale nie myślą.

Fajna nawet ta rodzina Compsonów, cichaj Benjy! :)

Pokaż mimo to

Nie będę odkrywczy pisząc. że to nie jest łatwa książka ani do czytania ani do zrozumienia, ale na pewno jest wciągająca. Dzięki totalnemu pomieszaniu czasu, wątków, postaci, człowiek czyta w nadziei, że na następnej stronie się "coś wyjaśni". W moim przypadku będę musiał za jakiś czas sięgnąć po tą książkę jeszcze raz aby ją w pełni docenić i zrozumieć.

Nie będę odkrywczy pisząc. że to nie jest łatwa książka ani do czytania ani do zrozumienia, ale na pewno jest wciągająca. Dzięki totalnemu pomieszaniu czasu, wątków, postaci, człowiek czyta w nadziei, że na następnej stronie się "coś wyjaśni". W moim przypadku będę musiał za jakiś czas sięgnąć po tą książkę jeszcze raz aby ją w pełni docenić i zrozumieć.

Pokaż mimo to

Początkowo trudna i wymagająca a jednocześnie na tyle intrygująca, że nie sposób się od niej oderwać. Ostateczne, gdy uda już się złożyć całą historię - genialna.

Początkowo trudna i wymagająca a jednocześnie na tyle intrygująca, że nie sposób się od niej oderwać. Ostateczne, gdy uda już się złożyć całą historię - genialna.

Pokaż mimo to

9.3

9.3

Pokaż mimo to

Strumień świadomości to intrygujący i ciekawy styl literacki, jednak poświęcenie całej powieści na ten typ narracji jest moim zdaniem dosyć ryzykowne. Na początku możemy być zaintrygowani, jednak z czasem gubimy się w postaciach, wątki przeplatają się do tego stopnia, że tracimy rozeznanie. Przyjemność z czytania zamienia się w usilne staranie nadążenia za akcją, która rozpływa się w wieloznaczności. Bo cały utwór w tym stylu to już swojego rodzaju sztuka dla sztuki - dzieło doskonałe samo w sobie, będące kwintesencją odwiecznego dylematu artystów: czy to, co tworzą ma być idealne, czy litościwie ma uwzględniać zdolności percepcyjne odbiorcy?
Jak powiedział kiedyś Jan Ptaszyn Wróblewski: „Prawdziwego jazzu nie da się słuchać”. I wiedział co mówi.

Strumień świadomości to intrygujący i ciekawy styl literacki, jednak poświęcenie całej powieści na ten typ narracji jest moim zdaniem dosyć ryzykowne. Na początku możemy być zaintrygowani, jednak z czasem gubimy się w postaciach, wątki przeplatają się do tego stopnia, że tracimy rozeznanie. Przyjemność z czytania zamienia się w usilne staranie nadążenia za akcją, która...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Ta książka jest niesamowita. Pierwsze sto stron czyta sie ją i nic nie rozumie, żeby powoli z kolejnymi stronami nabrierać rozumienia i pojęcia o czym się czyta. To wspaniałe doswiadczenie zawdzięczamy tak zwanemu strumieniowi świadomości. Czyta się takie książki inaczej być może dla niektórych trudniej, dziwniej. Jak potok czyichś myśli, nieuporządkowanych, niecenzurowanych, szczerych, naturalnych. To tak jakby mieć wgląd w czyjąś głowę, świadomość. Książki pisane w ten sposób są niesamowite. I pisać tym stylem, żeby to nie był bełkot, ale dogłębna analiza emocji i myśli to sztuka. Żadna książka nie traktuje w tak dobry sposób o relacjach międzyludzkich.

Ta książka jest niesamowita. Pierwsze sto stron czyta sie ją i nic nie rozumie, żeby powoli z kolejnymi stronami nabrierać rozumienia i pojęcia o czym się czyta. To wspaniałe doswiadczenie zawdzięczamy tak zwanemu strumieniowi świadomości. Czyta się takie książki inaczej być może dla niektórych trudniej, dziwniej. Jak potok czyichś myśli, nieuporządkowanych,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Sięganie po klasykę stało się moją obsesją. Chwile grozy, które przeżywam, powodowane tym, że współczesne wytwory literatury nie zawsze spełnia spełniają pokładane w nich nadzieje, zmusza do sięgania w przeszłość. Wznowiona niedawno powieść Williama Faulknera "Wściekłość i wrzask" nadawała się idealnie.

Powieść znana szczególnie z nowatorskiej formy, którą po Fauklnerze wszyscy kopiowali. Autor zastosował podział na cztery części, każdej nadając osobny charakter narracyjny. Zastosował również m.in. formę strumienia świadomości, co musiało przypaść do gustu Mario Vargas Llosie przed napisaniem "Rozmowy w Katedrze".

Sama powieść prezentuje rozpad rodziny Compson (byłych arystokratów) poprzez osłabianie więzi rodzinnych, wzmacnianych przez zachodzące zmiany wokół nich. Jednocześnie autor prezentuje cztery postawy wobec świata (poprzez rodzeństwo), czyli zamkniętego w sobie niemowę, którego własna rodzina traktuje jako idiotę; przyziemnego materialistę; zbuntowaną awanturnicę czy neurotycznego wrażliwca. Warto zauważyć, że żadnej z tych postaci nie towarzyszy nadbagaż ideologii, o bogu nie wspominając.

W tym upatruję wielkości tej powieści. Uniwersalizm prób przetrwania jest ponadczasowy, a Faulkner nie prezentuje gotowych recept. Żadna z tych postaw nie dostaje na końcu nagrody, a każdą trapią wątpliwości i udręki. Udawanie - w tym chyba znajdują wspólny mianownik. Jednocześnie w tym sugerowanym bezsensie trwa życie. Cenna lekcja na przyszłość.

Sięganie po klasykę stało się moją obsesją. Chwile grozy, które przeżywam, powodowane tym, że współczesne wytwory literatury nie zawsze spełnia spełniają pokładane w nich nadzieje, zmusza do sięgania w przeszłość. Wznowiona niedawno powieść Williama Faulknera "Wściekłość i wrzask" nadawała się idealnie.

Powieść znana szczególnie z nowatorskiej formy, którą po Fauklnerze...

więcej

mniej

Pokaż mimo to