Stosunki unicko-prawosławne na terenie siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej stanowią jeden z najbardziej kontrowersyjnych tematów w historiografii polskiej. Problem ten jest bardzo istotny, albowiem dotyka początków świadomości wyznaniowej i narodowej społeczności ruskiej (głównie dzisiejszych Białorusinów i Ukraińców). Sobór brzeski w dziejach wzajemnych stosunków Kościoła prawosławnego i rzymskokatolickiego stanowił moment zwrotny. Wywołał on bowiem rezonans na skalę europejską. Unia brzeska wprowadziła istotne zmiany w stosunkach wyznaniowych i narodowościowych Rzeczypospolitej. Z tych też względów problematyka unijna wzbudzała i wzbudza nadal żywe zainteresowanie historyków Kościoła.
Relacje między Kościołem prawosławnym a unitami to ważny i mało znany wycinek dziejów siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej. Od 1596 roku trwała ostra rywalizacja między obydwoma odłamami chrześcijaństwa wschodniego w wielu płaszczyznach. O położeniu prawosławnych i unitów w państwie polskim decydowały różne czynniki. Jednym z nich było oddziaływanie na sytuację wyznaniową w Rzeczypospolitej ośrodków zagranicznych. Stolica Apostolska dążyła do rozszerzenia swojej jurysdykcji nad społecznością ruską między innymi poprzez nowe projekty unijne...