Rzucony w wir polityki i nieuczciwych interesów, nie poczułem się dobrze w świecie trudnych do ustalenia powiązań oraz mętnego postrzegania sprawiedliwości. Podświadomie wyczuwając, że każdy, kto uwikła się w opisywaną przez Liona Feuchtwangera historię, ten wyjdzie z niej oblepiony błotem, postanowiłem z bezpiecznej odległości obserwować różnorodnych i dosyć ruchliwych bohaterów powieści. Będąc nawet tylko postronnym widzem nie uniknąłem jednak zagubienia w tym chaosie. Niełatwo mi było się zorientować w zamiarach bezbarwnych ludzi, którzy będą mi się już tylko kojarzyć z zakreślaniem swoich wpływów w historii Niemiec po I wojnie światowej. Naczytałem się więc o modnych teoriach i rewolucyjnym zapale. Przetrzymałem rewizję będącego osią powieści procesu i postarawszy się unikać płaskich złośliwości, odłożyłem "Sukces" na półkę.

W tle buntowniczej rozprawy o Goyi przemyca Feuchtwanger szereg aluzji do puczu monachijskiego. Jego zamiłowanie do historii znajduje ujście w analizie nieudanej faszystowskiej rewolucji. Zastępując Hitlera postacią Kutznera, sprytnie koncentruje uwagę na samym wydarzeniu, bez wiernego odzwierciedlania charakterów historycznych osób. Pośród debat o przyszłości II Rzeszy, wszystko jest poruszane przez niezliczone ilości polityczno-biznesowych sprężyn. Niezwykle trudno jest dociec wynikających z ich ruchu zależności. Kierujący się żądzą zysku przemysłowcy i wpatrzeni w Mussoliniego politycy, wszyscy z bawarskim uporem potęgują gnicie opisywanych w książce społecznych instytucji. A ginący w oparach coraz bardziej gęstniejącego piwiarnianego dymu czytelnik musi patrzeć na te wszystkie powiewające na wietrze zbiurokratyzowane chorągiewki. Tu ktoś wysadził kogoś z siodła, tam na politycznej szachownicy doszło do pozbycia się niebezpiecznego przeciwnika. Podawane bezbarwnym tonem awanturnicze wiadomości stają się nudne.

Nieustanne spory ideowe przytłaczają w "Sukcesie" prawdziwą moc rozumu i postępu, w tej wielkiej grze o losy Niemiec różnorodność wątków i ludzi miesza się z brudami afer. Przeżarte nieuleczalną chorobą społeczeństwo jest dobrym nośnikiem dla powieści, która ma się dobrze sprzedać. Jednak w moim wypadku nadmiar szkodzi a mieszanie historii z polityką zniekształca odbiór powieści. Ponieważ na bawarskich wyżynach władzy barwnie jest tylko tam, gdzie zwycięża nieuczciwość. Jeśli poczciwość znajdzie się w odwrocie, to nawet kunsztowna fabuła niemieckiego pisarza nie przyciągnie zainteresowanych. Ciężko mi docenić oryginalność tej książki, mam wrażenie jakbym już wszystko wcześniej widział a pełna poglądów i przypuszczeń powieść Feuchtwangera stanowi tylko nieudany wycinek z całości przedstawienia, poruszającego problem braku sprawiedliwości.

Na marginesie sprawy Krügera mógłbym zapisać wiele notatek, dotyczących ginących postaci poprzedniej epoki. Niektóre z nich można porównać do solidnych ale ciężkich mebli, których ociężałość może zanudzać na kilkuset stronach "Sukcesu". Jeszcze inne, zmieniające ciągle oblicze i podobne do szalejącej w tamtych czasach hiperinflacji, stanowią splot dwuznacznych i raczej niemiłych charakterów. Ich wrzawa zlewa się w symfonię źle nastrojonych instrumentów. Kreowana przez nich okolica jest monotonna, przesiąknięta duchem kasty. Pociągający piwo z ogromnych kufli panowie wydają mi się niemiłosiernie powtarzalni a jednak awanturniczy. Planowałem przeczytać całą trylogię Feuchtwangera, jednak wszystko wskazuje na to, że ograniczę się do tej jednej części, poruszającej monachijskie kłopoty sprawiedliwości.

Rzucony w wir polityki i nieuczciwych interesów, nie poczułem się dobrze w świecie trudnych do ustalenia powiązań oraz mętnego postrzegania sprawiedliwości. Podświadomie wyczuwając, że każdy, kto uwikła się w opisywaną przez Liona Feuchtwangera historię, ten wyjdzie z niej oblepiony błotem, postanowiłem z bezpiecznej odległości obserwować różnorodnych i dosyć ruchliwych...