"Komm, mein schöner Engel."

Dosłownie Reigen należałoby przetłumaczyć jako "korowód", taniec w kole - i to dobre nawiązanie do średniowiecznego motywu dance macabre - korowodu śmierci. W wersji średniowiecznej kontekst był raczej wanitatywny, związany może bardziej z zarazami i zagrożeniem śmiercią, ale w czasach Schnitzlera raczej z dekadentyzmem i przekonaniem, że życia należy użyć, bo śmierć jest blisko. Ale przecież u Boccacia mamy tę samą sytuację i ten sam erotyczny dekadentyzm. (...)

Cała recenzja na stronie: https://nakanapie.pl/recenzje/co-cie-obchodzi-moja-dusza-reigen-zehn-dialoge

"Komm, mein schöner Engel."

Dosłownie Reigen należałoby przetłumaczyć jako "korowód", taniec w kole - i to dobre nawiązanie do średniowiecznego motywu dance macabre - korowodu śmierci. W wersji średniowiecznej kontekst był raczej wanitatywny, związany może bardziej z zarazami i zagrożeniem śmiercią, ale w czasach Schnitzlera raczej z dekadentyzmem i przekonaniem, że życia...

W dobie tych wszystkich pseudoerotycznych książek (chyba nie muszę podawać ich tytułów?) często to, co jest kontrowersyjne, wcale tak na nas nie oddziałuje - a wszystko dlatego, że jesteśmy już do tego przyzwyczajeni. Ale wystarczy cofnąć się w czasie, by poczuć się inaczej - bo nie zawsze tak było. To dopiero odwaga.
Schnitzler lubił prowokować. "Korowód" to tylko jeden z przykładów jego literackich możliwości. W zasadzie to miał nadać mu tytuł "Korowód miłosny", ale któryś z jego literackich przyjaciół powiedział mu, żeby dał sobie spokój, bo to i tak będzie już wystarczająco kontrowersyjne.
"Korowód" składa się z dziesięciu dialogów, które toczą się przed lub/i po stosunku między bohaterami, w dodatku w różnym otoczeniu. Partnerzy pochodzą z różnych warstw społecznych, a ich relacje seksualne stanowią metaforę całego zepsutego austriackiego społeczeństwa. Zataczają koło, z którego nie ma wyjścia - po niczego nie chcą zmieniać i nie zamierzają szukać rozwiązania. Dlatego taki, a nie inny tytuł. Wielka szkoda, że ten tekst jest tak słabo dostępny w języku polskim.
Co ciekawe i co najbardziej mi się podobało - podczas każdego zbliżenia Schnitzler zachowuje kilka stałych elementów. Po pierwsze: wszystko dzieje się w ciemności - oni nie robią tego przy zapalonym świetle. Bo nie daj Boże jeszcze ktoś zobaczy! Każdy zna rzeczywistość, ale po co się z nią obnosić? Po drugie: dywan. Tak, bardzo często pojawia się dywan lub trawa. To znaczy, że społeczeństwo leży tam, gdzie trawa lub dywan. Czyli na dole. Upadek. Po trzecie: Bohaterowie mówią o rzeczach, o których nie mają zielonego pojęcia, w szczególności o miłości. Bo w jednej scenie kochają żonę, a w drugiej przypadkową kobietę. Kolejna metafora społeczeństwa, które nic nie wie i NIE CHCE tego zmieniać.
Każdy z bohaterów pokazuje dwie twarze - jedną sprzed stosunku, drugą zaraz po nim. Czytelnik ma wrażenie, że to dwie różne osoby. Postacie są bezimienne mimo tego, że jakieś imiona w trakcie dialogu się pojawiają. Chodzi tu o uniwersalność bohaterów - każdy reprezentuje swoją klasę społeczną i na przykładzie jednej osoby widzimy całą grupę.
Warto również dodać, że Arthur Schnitzler ma tendencję do używania terminu "das süße Mädel", ponieważ nie jest to pierwsze dzieło, w którym go używa. Zainteresowanych odsyłam do "Anatola" jego autorstwa.
Ale "Korowód" czytało mi się bardzo lekko i bardzo przyjemnie. Wszelkie obrazy podane są jak na tacy. I powiem szczerze: erotyzm całej problematyki pokazany jest w dużo bardziej elegancki sposób niż robią to dzisiejsi autorzy książek o tematyce erotycznej. To trochę jak z winem - im starszy tekst, tym lepszy. I smaczniejszy.

W dobie tych wszystkich pseudoerotycznych książek (chyba nie muszę podawać ich tytułów?) często to, co jest kontrowersyjne, wcale tak na nas nie oddziałuje - a wszystko dlatego, że jesteśmy już do tego przyzwyczajeni. Ale wystarczy cofnąć się w czasie, by poczuć się inaczej - bo nie zawsze tak było. To dopiero odwaga.
Schnitzler lubił prowokować. "Korowód" to tylko jeden z...