rozwińzwiń

Filozofia przedplatońska

Okładka książki Filozofia przedplatońska Janina Gajda-Krynicka
Okładka książki Filozofia przedplatońska
Janina Gajda-Krynicka Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN Seria: Krótkie wykłady z filozofii filozofia, etyka
279 str. 4 godz. 39 min.
Kategoria:
filozofia, etyka
Seria:
Krótkie wykłady z filozofii
Wydawnictwo:
Wydawnictwo Naukowe PWN
Data wydania:
2007-01-01
Data 1. wyd. pol.:
2007-01-01
Liczba stron:
279
Czas czytania
4 godz. 39 min.
Język:
polski
ISBN:
9788301152161
Tagi:
Filozofia klasyczna grecka filozofia przedsokratejska
Średnia ocen

6,0 6,0 / 10

Oceń książkę
i
Dodaj do biblioteczki

Porównaj ceny

i
Porównywarka z zawsze aktualnymi cenami
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Ładowanie Szukamy ofert...

Patronaty LC

Książki autora

Okładka książki W kręgu filozofii klasycznej Bogdan Dembiński, Janina Gajda-Krynicka, Janusz Jaskóła, Mieczysław Albert Krąpiec OP, Dariusz Kubok
Ocena 6,0
W kręgu filozo... Bogdan Dembiński, J...
Okładka książki Żywoty Pitagorasa Janina Gajda-Krynicka, Jamblich, Porfiriusz z Tyru
Ocena 7,5
Żywoty Pitagorasa Janina Gajda-Krynic...

Mogą Cię zainteresować

Oceny

Średnia ocen
6,0 / 10
5 ocen
Twoja ocena
0 / 10

OPINIE i DYSKUSJE

Sortuj:
avatar
579
248

Na półkach: ,

"Autorka zdaje sobie sprawę, iż wiele problemów, tez i propozycji ich uzasadnienia może mieć charakter kontrowersyjny" (12).

###

Krytyka Arystotelesa

"Historyków filozofii wciąż nurtuje pytanie, czy Arystoteles doksograf, referujący poglądy swych poprzedników, przekazuje je wiernie, na podstawie tekstów, czy też cytuje je np. z pamięci, czy tez na podstawie innych przekazów. Wierność przekazów Arystotelesa podawały krytyce, jeśli nie podważały jej definitywnie, prace Harolda F. Chernissa. [...] Ponadto budzą wątpliwości Arystotelesowe oceny np. filozofii pitagorejskiej, czy koncepcji liczb idealnych w platońskiej nauce o zasadach" (22).

"Arystoteles pomija całkowicie te elementy systemu Heraklita, w których twierdzi on explicite, iż Logos, immanentny rzeczywistości, winien być przedmiotem poznania, które daje prawdziwą mądrość. Podkreślić tu należy oczywistą sprzeczność w Arystotelesowej ocenie Heraklita. Przyjmujemy więc, że w swojej ocenie Arystoteles świadomie bierze pod uwagę tylko jeden aspekt heraklitejskiej wizji rzeczywistości, ten, który pozwala mu traktować Heraklita jako "filozofa jednej zasady materialnej" (78). odnotowuje też autorka "fakt pomijania przez Arystotelesa niemieszczących się w jego schemacie koncepcji Anaksymandra, nie próbującego sprowadzić Anaksymandrowej zasady, apeironu, do reguł zasady materialnej, jak to czyni z ogniem Heraklita" (79).

"W Arystotelesowej ocenie Ksenofanesa jawi się pewna sprzeczność. [...] Jest to ocena powierzchowna, pomijająca zarówno ontologiczne, jak i teoriopoznawcze uzasadnienie koncepcji Ksenofanesa" (108).

Arystoteles nie doceniał i krytykował filozofię pitagorejską (152). "Przekaz Arystotelesa i wywodzące się od niego świadectwa dokrograficzne perypatetyków budzą nasze wątpliwości w dwóch kwestiach. [...] co uzasadnia przeświadczenie Arystotelesa, iż pitagorejska koncepcja arche, w przeciwieństwie do archai choćby jońskich fizyków czy Anaksagorasa, została sformułowana w oderwaniu od postrzeżeń zmysłowych? Czy w istocie można przypisać pitagorejczykom koncepcję zasady - liczby?" (174-175). Arystoteles: "Jak można sobie wyobrazić, że własność licz i same liczby są przyczynami tego wszystkiego, co znajduje się pod niebem i powstaje od początku i teraz, i że nie ma innej liczby, z której świat został utworzony?" (Metafizyka I 990 a). "Filolaos pisze, że każda rzecz ma liczbę, nie zaś, że jest liczbą" (187). "Platońska nauka o zasadach postrzegana była wręcz jako pitagorejska, lub też do nauk pitagorejskich nawiązująca" (192).

Maier "uważał za nieporozumienie [Arystotelesa] przypisywanie Sokratesowi umiejętności definiowania pojęć ogólnych per genus proxima et defferentiam specificam; mógł on [Sokrates] tylko [...] wspólnie z rozmówcami szukać znaczenia takich wyrazów, jak: dobro, sprawiedliwość, piękno, pobożność" (246).

###

Kwestia sokratejska

"Każda epoka w dziejach rozwoju myśli filozoficznej po czasy współczesne miała i ma 'swojego' Sokratesa; czy to Sokratesa-filozofia, czy to Sokratesa-człowieka, tworząc taki jego obraz, jakim chciała go widzieć przez pryzmat własnych ustaleń, adaptując i absolutyzując dowolne elementy przekazów źródłowych i tradycji starożytnej" (234).

John Burnet: "Nawet jeśli Sokrates jest postacią fikcyjną, to jego znaczenie jest donioślejsze od większości ludzi z krwi i kości" (Greek Philosophy..., s. 128).

"Nie możemy nie przyznać racji Burnetowi i tym wszystkim, którzy sądzą, że w badaniach nad historią myśli filozoficznej ważniejsza jest twórcza, zapładniająca i inspirująca rola myśliciela czy szkoły niż żmudne dociekania, jak było naprawdę. 'Mieć Sokratesa przed oczyma jest jedną z niezbędnych przesłanek naszego filozofowania' [-Jaspers]" (242).

"Nie było takiej doktryny (sokratyzmu),a co za tym idzie, nie było Sokratesa-filozofa. [...] Wnikliwa analiza problemów kwestii sokratejskiej pozwala na jedną tylko odpowiedź na powyższe pytanie: to postawa krytyczna, i to krytyczna wobec wszystkich i wszystkiego [...]" (255).

"Należy podkreślić, że negatywne rozwiązanie kwestii sokratejskiej, sprowadzające się do zaprzeczenia możliwości istnienia filozofii Sokratesa w postaci konkretnej doktryny, nie może - na szczęście - wyeliminować tej postaci z historii filozofii, i to - zaryzykujemy takie twierdzenie - bardziej z filozofii nowożytnej niż starożytnej, z problematyki żywej w każdej epoce i w każdej niemal dyscyplinie filozoficznej. Historyczny Sokrates stał się bowiem dla epok późniejszych pojęciem, które każda epoka czy nurt filozoficzny wypełnia własną treścią, niejako na wzór Platona. Platonem wobec Sokratesa może być, a raczej jest, każdy z nas - historia myśli filozoficznej uprawomocniła takie działanie" (256).

###

Metodologia

"[...] nakładający na zachowane fragmenty, teksty czy świadectwa doksograficzne siatkę pojęć właściwą współczesnej filozofii systematycznej. [...] I tak np. Aleksander Polyhistor opowiada o filozofii pitagorejskiej 'językiem stoików', a ponadto kilka wieków rozwoju myśli greckiej doprowadziło do konieczności stworzenia uniwersalnego języka filozofii i uniwersalnej aparatury pojęciowej" (23).

predylekcja "do szukania w tekstach i świadectwach doksograficznych odpowiedników pojęć, kategorii i terminów wypracowanych przez późniejszą filozofię systematyczną, jak robi to choćby po raz pierwszy Arystoteles, nakładający na myśl przedplatońską i platońską swoją siatkę pojęciową" (24).

"[...] całym szeregu nadinterpretacji, choćby terminologicznych, które pociągają za sobą określone konsekwencje deformowania ustalenia konkretnych filozofów" (25).

"[Uznanie] np. za uniwersalny i jedyny system Hegla czy Kanta, zdeterminuje w określony sposób nasze postrzeganie i interpretację filozofii [...]" (26).

"Autorka zdaje sobie sprawę, iż wiele problemów, tez i propozycji ich uzasadnienia może mieć charakter kontrowersyjny" (12).

###

Krytyka Arystotelesa

"Historyków filozofii wciąż nurtuje pytanie, czy Arystoteles doksograf, referujący poglądy swych poprzedników, przekazuje je wiernie, na podstawie tekstów, czy też cytuje je np. z pamięci, czy tez na podstawie innych...

więcej Pokaż mimo to

avatar
128
128

Na półkach: ,

„Filozofia przedplatońska” to wydany w 2007 roku podręcznik do historii filozofii starożytnej autorstwa renomowanej historyczki filozofii, Janiny Gajdy-Krynickiej. Jak sama nazwa wskazuje, zakres tematyczny obejmuje przedział od pierwszego filozofa, Talesa, do Sokratesa, mistrza Platona. Podzielone na 8 rozdziałów opracowanie stanowi chronologiczne omówienie poglądów filozoficznych pierwszych filozofów starożytności. Większość to filozofowie przyrody oczywiście, a oprócz nich – sofiści i Sokrates. Niektóre rozdziały są dłuższe i zbiorcze (rozdział 4 traktuje aż o czterech filozofach – Ksenofanesie, Empedoklesie, Anaksagorasie i Demokrycie),inne natomiast są krótsze i skupione tylko na jednej postaci (np. Parmenides).

Zaletą tej książki jest z pewnością szczegółowość, wiedza latami gromadzona przez badaczkę, a poza tym opieranie się wielu bogatych źródłach oraz podział tekstu. Większość rozdziałów jest napisanych solidnie i ciekawie – np. rozdział 3 o Heraklicie, rozdział 4 Ksenofanesie, Empedoklesie, Anaksagorasie i Demokrycie, rozdział 6 o Parmenidesie czy rozdział 8 o Sokratesie. W rozdziale o pitagorejczykach cenne jest natomiast omówienie poszczególnych apokryfów i pisarzy pitagorejskich – jest to bodajże pierwsze tak szczegółowe ich omówienie w polskojęzycznym podręczniku do historii filozofii. Interesująca jest również znajdująca dobre uzasadnienie re-interpretacja kosmologii pitagorejskiej, wedle której – jak przekonuje Gajda-Krynicka – to nie liczba jest arche, lecz harmonia przeciwieństw. Liczba jest zaś tylko manifestacją harmonii (s. 187) w rzeczach poznawalnych zmysłowo. Przy Parmenidesie warto odnotować wartościowe argumenty na rzecz słusznego stanowiska, że w poemacie filozofa drogi poznania są dwie, a nie trzy.

To teraz wady. Rozdziały zasadnicze poprzedzone są obszernym rozdziałem wstępnym, w którym autorka charakteryzuje źródła informacji na temat filozofów przedplatońskich, którymi dysponujemy, a także dokonuje streszczenia znaczenia Homera i Hezjoda dla kultury greckiej i w kontekście filozofii. Jest to wstęp w mojej ocenie za długi, wypełniony wieloma dygresjami, który można by ująć w jakiejś krótszej formie. Ten zarzut nie ogranicza się do samego wstępu. W rozdziale o pitagorejczykach autorka wplata informacje na temat historii badań nad tematem – przytacza konkretnych badaczy, ich dzieła i postępy (wspominanie XIX-wiecznych historyków, tytułów ich dzieł i ich ustaleń nie jest szczególnie interesujące). W rozdziale o Parmenidesie jest z kolei mnóstwo dygresji językowych wplecionych w tekst (rozumiem, że to w ramach pomocnego kontekstu, ale bez przesady). Przy niektórych fragmentach ma się wrażenie, jakby autorka celowo chciała popisać się erudycją, która nie jest tu konieczna.

Jeśli miał być to w zamyśle podręcznik propedeutyczny dla osób zaczynających swoją przygodę z historią filozofii, to wyszło raczej średnio, ponieważ narracja jest niedostosowana do odbiorcy (to jest: do początkującego); mnóstwo tu dygresji, bez których można by było się obejść, sporo żargonu filozoficznego i technicznych pojęć, nieustanne nawiązania do Platona (mimo że zakres tematyczny tej książki go nie obejmuje). Niektóre fragmenty tej książki przypominają raczej artykuł naukowy pisany do czasopisma naukowego o filozofii, które czytane jest przez wąskie i hermetyczne grono pasjonatów, aniżeli lekturę na start. Natomiast jest to książka dobra i pomocna raczej dla tych, którzy nie zaczynają od zera i mają już mniejszą lub większą wiedzę o temacie, po to aby co jakiś czas sięgnąć i coś sobie przypomnieć, albo uporządkować stan wiedzy.

„Filozofia przedplatońska” to wydany w 2007 roku podręcznik do historii filozofii starożytnej autorstwa renomowanej historyczki filozofii, Janiny Gajdy-Krynickiej. Jak sama nazwa wskazuje, zakres tematyczny obejmuje przedział od pierwszego filozofa, Talesa, do Sokratesa, mistrza Platona. Podzielone na 8 rozdziałów opracowanie stanowi chronologiczne omówienie poglądów...

więcej Pokaż mimo to

Książka na półkach

  • Chcę przeczytać
    19
  • Przeczytane
    11
  • Posiadam
    6
  • Filozofia
    3
  • 2) Filozofia
    1
  • Teraz czytam
    1
  • Filozofia starożytna
    1
  • Rozwój Duchowy/Religie/Filozofia
    1
  • 2 0 2 2
    1
  • Historia
    1

Cytaty

Bądź pierwszy

Dodaj cytat z książki Filozofia przedplatońska


Podobne książki

Przeczytaj także