Porucznicy 1939

Małe historie - wielka chwała, czyli o tym, jak dziadek wojowali

Siadając do lektury powieści nie miałem żadnych informacji na temat jej autora. Szybki reaserch internetowy ujawnił fascynata historii, którego działalność literacka wynika z głębokiej pasji historycznej oraz z lokalnego patriotyzmu. Mieszanka tych cech skutkuje kolejnymi pozycjami w których istotną rolę odgrywa Elbląg i jego mieszkańcy. Porucznicy 1939 to druga powieść Tomasza Stężały, po dwutomowym Elbing 1945 w którym autor zirytowany dzisiejszym pojmowaniem drugowojennej historii Elbląga postanowił przybliżyć czytelnikom prawdziwe losy tego miasta. Książka została przyjęta bardzo dobrze w środowisku ludzi zainteresowanych drugą wojną swiatową i tzw. ”małymi historiami”.

Porucznicy 1939 to pierwsza pozycja trylogii zatytułowanej Trzy Armie, kolejne planowane to: Kapitanowie 1941 i Pułkownicy 1944. Konstrukcyjnie książka dzieli się wyraźnie na dwie, niemal idealnie równe części. Pierwsza z nich przedstawia przygotowania do wojny trzech armii: polskiej, niemieckiej i radzieckiej. Na tym tle poznajemy głównych bohaterów powieści oraz odmiennego ducha i specyfikę społeczeństw. Autor precyzyjnymi pociągnięciami pióra maluje radziecką niepewność bytu, stale zagrożonego niezbyt subtelnymi działaniami tajnych służb, niemieckie zamiłowanie do porządku i rzeczowości skąpane w ciężkiej atmosferze hitlerowskiej ideologii oraz polski, międzywojenny styl życia wraz z jego problemami – dychotomicznym stosunkiem do Żydów, niezadowoleniem biedniejszych klas społecznych i niezdrową sytuacją w polskiej armii. Zwłaszcza ten ostatni punkt jest wyraźnym komentarzem Stężały, który ciepło wyraża się o zwykłych żołnierzach jednocześnie poddaje krytyce postawy reprezentowane przez środowisko wyższych oficerów.

Osią fabularną drugiej części jest historia wojenna porucznika Bolesława Nieczui-Ostrowskiego (prywatnie dziadka autora). Jego wrześniowy szlak bojowy oraz początki tworzenia podziemnych sił zbrojnych w okupowanym Lwowie. Jednocześnie w książce obserwujemy przeplatające się losy żołnierzy oraz cywilów trzech państw biorących udział w wojennych starciach na terenie Polski we wrześniu 1939 roku. Stężała w swej powieści ukazuje ludzką stronę wojny; z jednej strony widzimy patriotyzm, poświęcenie, bohaterskie postawy, wojskową dyscyplinę i bitewny zapał, a z drugiej śmierć, strach, przerażenie, rozdzielone rodziny, niepokój o bliskich i niepewną przyszłość, zwątpienie i załamanie w obliczu niepojętych tragedii. Obserwujemy ludzi głodnych, spragnionych, zmęczonych i cierpiących, otumanionych narastającym wokół chaosem. Uzmysławiamy sobie, że wojna to nie naloty, pochody wojsk i ostrzał artyleryjski, wojna to małe tragedie i drobne radości, krwawiące stopy po wielokilometrowym marszu i cudowny smak chłodnej wody w upalny dzień gdy na chwilę wróg przestał strzelać, dramat żony dowiadującej się o śmierci męża i radość matki witającej powracającego syna. W efekcie wyłania się bardzo pełny i prawdziwy obraz wojny w którym statystyki, ruchy dywizji i frontów zepchnięte są na dalszy plan ustępując pierwszoplanowej roli człowiekowi i jego przeżyciom. Warta zauważenia jest bezstronność autora w opisywaniu postaci, które zdecydowanie nie są czarno-białe. Stężała nie mówi jednoznacznie kto jest zły, a kto dobry. Bohaterowie to zwykli ludzie postawieni przed wydarzeniami, problemami, wyborami.

Znając zaangażowaniu autora w odkrywanie historii, nie zaskakuje nas drobiazgowa wierność realiom. Załączony na końcu książki dodatek opisujacy szlak bojowy porucznika Nieczui-Ostrowskiego, uzmysławia nam jak rzetelnie autor przygotował się do zamierzonego przedsięwzięcia. Również zamieszczone w książce autentyczne zdjęcia nawiązujące do opisywanych wydarzeń dodają wiarygodności i budują wrażenie prawdziwości poznawanej historii.

Język jakim posługuje się autor nie nosi cech szczególnej finezji, trudno jednak robić z tego zarzut. Nie czytamy bowiem eksperymentalnej poezji lecz powieść historyczno-obyczajową. Tutaj prostota oraz klarowność stylu autora jest zaletą, dzięki której śledząc meandry fabuły skupiamy się w stu procentach na opowieści. Niestety ową klarowność psuje praca korektorki. Trafiają się pozostałosci pracy korektorskiej w postaci dodatkowych wersji fragmentów zdań czy niezgrabności gramatyczne. Szczęśliwie wpadki te nie są zbyt powszechne i w efekcie nie psują lektury.

Mnie osobiście szczególnie zachwyciły opisy walk. Bitwy i potyczki przedstawione są bardzo plastycznie, z jednej strony dynamika akcji, z drugiej precyzja topograficzno-przestrzenna, pozwalają czytelnikowi w łatwy sposób wyobrazić sobie opisywane wydarzenia i lokacje w których mają one miejsce. Czułem się podczas lektury niemal jakbym był ich uczestnikiem.

Najnowsza powieść Tomasza Stężały to rzetelna pozycja z wciągającą akcją i barwnym tłem warta polecenia wszystkim amatorom wojennych historii. Autor bez kompleksów może stanąć w szranki z Hasselem czy Kirstem. Z uwagą będę wyglądał zapowiedzi kolejnych tomów trylogii i z pewnością sięgnę po Elbing 1945.

8/10

recenzja pierwotnie zamieszczona na portalu www.szortal.com

Małe historie - wielka chwała, czyli o tym, jak dziadek wojowali

Siadając do lektury powieści nie miałem żadnych informacji na temat jej autora. Szybki reaserch internetowy ujawnił fascynata historii, którego działalność literacka wynika z głębokiej pasji historycznej oraz z lokalnego patriotyzmu. Mieszanka tych cech skutkuje kolejnymi pozycjami w których istotną rolę...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wciągająca lektura.

Wciągająca lektura.

Pokaż mimo to

Całkiem przyzwoita książka. Choć minusem są dla mnie zbyt krótkie rozdzialiki. Zbyt szybko autor przechodził z jednego bohatera do drugiego. Moje najbardziej znienawidzone słowo w powieściach wojennych - kakofonia - padło tylko raz. Autor nieźle poradził sobie z opisami scen batalistycznych. Szukam teraz "Kapitanów" i mam nadzieję, że poziom będzie podobny... albo lepszy.

Całkiem przyzwoita książka. Choć minusem są dla mnie zbyt krótkie rozdzialiki. Zbyt szybko autor przechodził z jednego bohatera do drugiego. Moje najbardziej znienawidzone słowo w powieściach wojennych - kakofonia - padło tylko raz. Autor nieźle poradził sobie z opisami scen batalistycznych. Szukam teraz "Kapitanów" i mam nadzieję, że poziom będzie podobny... albo...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Dla mnie powieść, którą czyta się jednym tchnieniem.Autor przedstawia w niej losy trzech młodych poruczników,służących w trzech armiach.Akcja toczy się równolegle w wielu miejscach, przez co losy bohaterów splatają się,a bywa i tak,że bohaterowie bezpośrednio się spotykają.W powieści znajdziemy genialne sceny walk wrześniowych jak i poznamy życie codzienne w Polsce,Niemczech oraz bolszewickiej Rosji w przeddzień wybuchu i w pierwszych miesiącach wojny. Świetne przygotowanie historyczne autora i dbałość o detale to przysłowiowa wisienka na torcie.

Dla mnie powieść, którą czyta się jednym tchnieniem.Autor przedstawia w niej losy trzech młodych poruczników,służących w trzech armiach.Akcja toczy się równolegle w wielu miejscach, przez co losy bohaterów splatają się,a bywa i tak,że bohaterowie bezpośrednio się spotykają.W powieści znajdziemy genialne sceny walk wrześniowych jak i poznamy życie codzienne w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wartki opis, przeddzień II wojny i jej pierwsze akordy widziane przez żołnierzy trzech armii: niemieckiej nazistowskiej, sowieckiej i polskiej. Książka dopieszczona w detalach historycznych. Historical fiction prawie jak real....

Wartki opis, przeddzień II wojny i jej pierwsze akordy widziane przez żołnierzy trzech armii: niemieckiej nazistowskiej, sowieckiej i polskiej. Książka dopieszczona w detalach historycznych. Historical fiction prawie jak real....

Pokaż mimo to

Kolejny polski autor odkryty przez zupełny przypadek. Obraz wojny widziany oczami żołnierzy trzech wrogich sobie armii. Pierwszy raz spotkałem się z taką narracją. Polecam.

Kolejny polski autor odkryty przez zupełny przypadek. Obraz wojny widziany oczami żołnierzy trzech wrogich sobie armii. Pierwszy raz spotkałem się z taką narracją. Polecam.

Pokaż mimo to

Książka polecana wszystkim miłośnikom tematyki wojennej. Początkowo do wybuchu wojny akcja rozkręca się powoli. Poznajmy wszystkich głównych bohaterów, których losy w miarę upływu czasu zaczynają się ze sobą przeplatać. Od 1 września akcja nabiera tempa. Autor znawca terenów na których dzieje się akcja i tematyki wojennej prowadzi nas nie tylko przez polskie okopy ukazując trudy wojenne polskich żołnierzy, ale również sadza nas w hitlerowskich czołgach i pokazuje jak walczyli i co czuli Niemcy, atakujący Polaków.
Polecam.

Książka polecana wszystkim miłośnikom tematyki wojennej. Początkowo do wybuchu wojny akcja rozkręca się powoli. Poznajmy wszystkich głównych bohaterów, których losy w miarę upływu czasu zaczynają się ze sobą przeplatać. Od 1 września akcja nabiera tempa. Autor znawca terenów na których dzieje się akcja i tematyki wojennej prowadzi nas nie tylko przez polskie okopy ukazując...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Historia żołnierzy trzech armii, które starły się ze sobą pamiętnego września 1939 roku. Poznajemy ich dwa lata przed wojną i śledzimy ich przygotowania do walki, walkę oraz okres po kampanii wrześniowej. Książka jest dość mocno oparta na autentycznych wydarzeniach, także bawiąc, uczy. Żołnierze Stężały są bardzo autentyczni. Oprócz wojska mają rodziny, plany, marzenia. Odczuwają strach jak każdy z nas. Nie chcą umierać.
Jednym z bohaterów powieści jest porucznik Bolesłwa Nieczuja- Ostrowski. Wielki Polak, który zmarł w 2008 roku, przeżywszy 101 lat.

Historia żołnierzy trzech armii, które starły się ze sobą pamiętnego września 1939 roku. Poznajemy ich dwa lata przed wojną i śledzimy ich przygotowania do walki, walkę oraz okres po kampanii wrześniowej. Książka jest dość mocno oparta na autentycznych wydarzeniach, także bawiąc, uczy. Żołnierze Stężały są bardzo autentyczni. Oprócz wojska mają rodziny, plany, marzenia....

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Pomysł świetny, wykonanie słabiutkie, rozdziały bardzo przewidywalne, co psuje całą przyjemność lektury. Kontynuacja? Szkoda czasu, jest wiele ciekawszych powieści.

Pomysł świetny, wykonanie słabiutkie, rozdziały bardzo przewidywalne, co psuje całą przyjemność lektury. Kontynuacja? Szkoda czasu, jest wiele ciekawszych powieści.

Pokaż mimo to

Historia kilku oficerów trzech armii biorących udział w pierwszej fazie II Wojny Światowej. Akcja zawiązuje się dosyć powoli, jest podawana w strzępkach, równolegle dla kilku bohaterów. W momencie wybuchu wojny wszystko się miesza ze sobą, losy każdego z bohaterów przeplatają się ze sobą pomimo iż każdy służy w innej armii. Nie jest to może lektura, która wiernie trzyma się historii, na podstawie której można pisać historyczne prace. Jednak zręcznie wpleciona w historię akcja, emocje i momentami dobry humor wciąga w lekturę.

Historia kilku oficerów trzech armii biorących udział w pierwszej fazie II Wojny Światowej. Akcja zawiązuje się dosyć powoli, jest podawana w strzępkach, równolegle dla kilku bohaterów. W momencie wybuchu wojny wszystko się miesza ze sobą, losy każdego z bohaterów przeplatają się ze sobą pomimo iż każdy służy w innej armii. Nie jest to może lektura, która wiernie trzyma się...

więcej

mniej

Pokaż mimo to