Pośród mnóstwa wydawanych w Polsce książek możemy przegapić prawdziwą perłę. Powieść, którą czyta się jednym tchem, która pochłania bez reszty, która przenosi czytelnika do innego świata, która dotyka wszystkich zakamarków duszy. Powieść, którą chciałoby się nauczyć na pamięć – nie ma w niej bowiem żadnego zbędnego słowa.

Właśnie taką powieścią jest książka Anny Dziewit-Meller pod tytułem „Od jednego Lucypera”. Ukazała się ona nakładem Wydawnictwa Literackiego. Właściwie mógłbym tę recenzję streścić jednym stwierdzeniem: ta powieść jest genialna. Autorka wykonała naprawdę ogrom pracy, którego efektem jest fantastyczna historia, od której nie możemy się oderwać.

Ale nie tylko treść, również forma jest tutaj wybitna. Styl i język autorki zasługują na najwyższą pochwałę i uznanie z naszej strony. Nie ma bowiem w tej książce zbędnego zdania, ba! słowa. Niezwykle plastyczne i realistyczne opisy są uzupełniane jakże trafnymi spostrzeżeniami i porównaniami. Chciałoby się to wszystko zapamiętać, język tej powieści to bowiem prawdziwy majstersztyk.

O czym więc jest ta książka? Na to pytanie jest wiele odpowiedzi. Jest to bowiem książka o historii – tej wielkiej i tej małej. To opowieść o Śląsku lat czterdziestych XX wieku. O komunizmie, o przodownikach pracy, o śląskiej rodzinie i śląskich kopalniach.

Akcja powieści biegnie dwutorowo. Współcześnie śledzimy losy Katarzyny – kobiety sukcesu, pracującej na uczelni w Holandii? Ale czy aby na pewno? Kobieta ma bardzo duże problemy sama ze sobą. Nie umie sobie poradzić z życiem. Winą obarcza za to swoją rodzinę. Rodzinę, która ma swoje sekrety i skrywane tajemnice. Te zaś mają konkretne imię – Marijka.

Kim była owa tajemnicza kobieta, o której nikt nigdy nic Katarzynie nie mówi? Jakież skrywa sekrety? Dlaczego – po upływie tylu lat – jej los ciągle niepokoi i wzbudza niezrozumiałą u Kasi chęć poznania prawdy?

Nie waham się powiedzieć, że ta powieść powie wam o komunizmie i stalinizmie w Polsce więcej, niż niejeden naukowy artykuł. Autorka bowiem niezwykle plastycznie opisuje, co ten nieludzki system robił z ludźmi – nawet jeśli byli bezpośrednio zaangażowani w jego budowę.

Jest to także powieść o niezwykłej śląskiej rodzinie. Rodzinie, w której główną rolę odgrywały kobiety. Rodzinie, która przesiąknięta była ciężką pracą. Rodzinie, w której miłość okazywało się konkretnymi przyziemnymi pracami, niezbędnymi do funkcjonowania domu.

„W tej rodzinie nie było nieślubnych dzieci, nie było rozwodów, nie było prania brudów poza domem, nie było samobójstw, nie było zdrad, były wyłącznie pasywna agresja, milcząca wściekłość, niezałatwione latami sprawy, węzły gordyjskie”.

Była to twarda śląska rodzina, w której cała miłość zawierała się w owym niezwykłym przywitaniu pradziadków, gdy pradziadek wracał z kolejnej szychty: „Jes żeś? Jes żech”. Tylko tyle i aż tyle. Nie sposób nie wspomnieć również o śląskiej godce, której używają bohaterowie powieści. Dzięki temu zabiegowi autorki książka zyskuje niepowtarzalny klimat i autentyczność.

„Od jednego Lucypera” to moim zdaniem fantastyczna powieść, którą każdy powinien przeczytać. To prawdziwa perła na rynku książki w tym roku. Bardzo się cieszę, że taką wspaniałą książkę napisała polska autorka. Anna Dziewit-Meller pokazała w niej swój kunszt i dojrzałość pisarską. Proszę, czytajcie. To jest właśnie literatura piękna.

Daję dziesięć gwiazdek, mając oczywiście świadomość tego, że to za mało.

Wojciech Sobański