rozwiń zwiń

Czy smut jest smutny? Słowniczek książkowej nowomowy

Ewa Cieślik Ewa Cieślik
10.06.2023

Co oznaczają skrótowce TBR i DNF? Kim jest książkara? Kto korzysta z BookToka i Bookstagrama? Wyjaśniamy hasła i pojęcia, bez których trudno poruszać się po TikToku, Instagramie i YouTubie, czyli aplikacjach i platformach w dużej mierze opanowanych przez miłośników i miłośniczki książek.

Czy smut jest smutny? Słowniczek książkowej nowomowy

Niegdyś o książkach pisali i opowiadali krytycy i dziennikarze, ale od kiedy internet trafił pod strzechy, także czytelnicy zyskali przestrzeń do tego, by dzielić się swoją pasją. I nie mam tu na myśli tylko Lubimyczytać, najpopularniejszego w Polsce serwisu książkowego, w którym użytkownicy wystawili ponad 30 milionów ocen. Dużą popularnością cieszyły się blogi literackie, lecz ich twórcy z czasem zaczęli przenosić się na inne platformy. YouTube, Instagram, a ostatnio TikTok – tam można wyszukać trendy zagranicznych rynków książki, które coraz częściej wpływają również na to, co czyta się w Polsce.

Bookstagram, czyli nie tylko ładne zdjęcia

Na zdjęciu – estetycznie zaaranżowana okładka książki. W opisie (czyli tzw. copy) – niedługi opis fabuły czy czytelniczych wrażeń, zakończony obowiązkowymi hashtagami. Instagram u swoich początków był miejscem, w którym liczyło się zdjęcie – tekst grał rolę drugoplanową. Teraz atrakcyjne materiały wizualne uzupełniają rozbudowane opisy, a wszystko to, by dzielić się swoimi lekturami ze społecznością czytelników.

Konta na Instagramie mają zresztą nie tylko czytelnicy, lecz również wydawcy – szczególnie ci, którzy kierują swoje książki do młodszych czytelników, aktywnych w mediach społecznościowych. Czujnie obserwują oni popularność poszczególnych hashtagów, tytułów i autorów (ci ostatni zresztą gromadzą wokół siebie wielotysięczne grono oddanych fanów). Ale w ostatnich latach to nie na Instagramie dzieje się prawdziwa literacka (i marketingowa) magia.

TikTok – największy klub książkowy?

TikTok, chińska aplikacja mobilna, został założony w 2016 roku. Od tego czasu zrewolucjonizował media społecznościowe. Dodawanie krótkich, najczęściej kilkusekundowych materiałów wideo szybko stało się bardzo popularne na całym świecie, co wpłynęło na inne platformy, takie jak Facebook i Instagram. Możliwości, jakie daje TikTok, szybko dostrzegli też czytelnicy.

Okazało się, że krótkie filmiki doskonale nadają się do tego, by pokazywać książki – literackie zachwyty i przeżyte emocje. TikTok został nawet obwołany największym klubem książkowym! Algorytm platformy pozwalał z pojedynczym wideo dotrzeć do wielomilionowej widowni i wkrótce TikTok stał się potężnym narzędziem promocyjnym. Książki promowane za jego pomocą okazywały się hitami sprzedażowymi, nakręcając popularność kolejnych tytułów oraz czytelniczych kont. Popularność książkowych treści (choć powinnam raczej napisać „książkowego contentu”) można łatwo zmierzyć za pomocą określonych hashtagów. I tak najważniejszy z nich – #booktok – został użyty już 145,8 miliarda razy (stan na 9.06.2023).

Dzięki gigantycznej popularności, jaką na TikToku zyskały pewne książki, przychody wydawców można liczyć w milionach dolarów. A konkretniej? Uważa się, że w 2021 roku TikTok pomógł w sprzedaży ponad 20 milionów książek (dane za: NPD BookScan dla „The New York Times”). Przykład? „Pieśń o Achillesie”, retelling greckiego mitu, po tym, jak zawojował TikToka, sprzedał się w dwóch milionach egzemplarzy, co jak na książkę o „Iliadzie” jest absolutnym ewenementem (źródło: „The New York Times”). Przy takich liczbach zwykle szybko pojawia się także Hollywood i świat filmowy, a kolejne tiktokowe hity, jak „Daisy Jones & the Six” czy „It Ends with Us”, trafiły (albo niebawem trafią, jak w tym drugim przypadku) na ekrany. Więcej o książkach wypromowanych na tej platformie przeczytacie w artykule mojej redakcyjnej koleżanki, Ani Sierant.

Warto śledzić książkowego Instagrama i TikToka nie tylko po to, by poznać najważniejsze nazwiska autorów i zaznajomić się z tytułami, które trzęsą rynkiem wydawniczym. W większości to po prostu zręcznie, pomysłowo i zabawnie przygotowane treści, zapewniające multum czytelniczych inspiracji. A poza tym ostrzegam – są diabelnie wciągające.

Pojęcia i skróty, które powinien znać każdy mól książkowy

Za prężnym rozwojem czytelniczych kont w mediach społecznościowych podąża też język. Neologizmy, skrótowce i hashtagi, którymi żonglują osoby tworzące materiały do mediów społecznościowych, najczęściej mają angielskie źródło. Polskiemu czytelnikowi mogą brzmieć obco i niezrozumiale. Pomocą posłuży przygotowany przez redakcję Lubimyczytać słowniczek, który rozwieje wszystkie wątpliwości!

Najważniejsze pojęcia booktoka

Bookmedia – ogólne określenie na różne platformy i aplikacje, w których publikują ludzie związani ze światem literatury – głównie Instagram, TikTok i YouTube.

Booktok – społeczność czytelników, która wytworzyła się na TikToku, a także wszystkie treści związane ze światem literatury publikowane w tym medium.

Booktube – jak wyżej, lecz na YouTube.

Bookstagram – jak wyżej, lecz na Instagramie.

Booktoker_ka – twórca/twórczyni treści związanych z książkami, prowadzący/a konto na TikToku.

Bookstagramer_ka – twórca/twórczyni treści związanych z książkami, prowadzący/a konto na Instagramie.

Booktuber_ka – twórca/twórczyni treści związanych z książkami, prowadzący/a konto na YouTube.

Book BF (book boyfriend), book husband, book crush – bohater książkowy, który wzbudza cieplejsze uczucia/zauroczenie („Rhysand z »Dworu cierni i róż« to totalnie mój book crush!”).

Bookbesties – koleżanka czytelniczka, oznaczana np. przy książkach, które mogą ją zainteresować („Oznacz bookbestie, która musi się dowiedzieć o tej książce!”).

Książkara – określenie, którym nazywają się członkinie książkowej społeczności aktywne w mediach społecznościowych, głównie na TikToku i Twitterze (używają tam hashtagu #twitteroweksiążkary) („Hej, książkary, co czytacie w weekend?”).

@mrukbooki Czy moje zachowanie jest w zupelnosci normalne? #booktokpl #książkoholik #książkara ♬ original sound - Mruki

Rodzaje filmików w bookmediach

Bookhaul – pokazywanie zakupów książkowych („Zobaczcie, co kupiłam na targach książki!”).

Unhaul – pozbywanie się książek z biblioteczki („Początek roku zainspirował mnie do unhaulingu książek, których nie polubiłam”).

Wrap up – książkowe podsumowanie jakiegoś okresu („Oto mój majowy wrap up”).

TBR, to be read – lista książek do przeczytania („Mój TBR na najbliższe tygodnie”).

AntiTBR – lista książek, których nie planujemy przeczytać („Nie jestem hejterką, ale tych tytułów nie planuję czytać”).

Unboxing – filmik z otwierania paczek z książkami lub książkowymi gadżetami („Przyszły moje zamówione książki! Zapraszam na wspólny unboxing”).

Bookshelf tour – popularny format filmików, w których autor/autorka oprowadza widzów po swojej biblioteczce. Niektórzy opowiadają anegdotki o każdej książce (jak się u nich pojawiła, gdzie ją upolowali, jakie to wydanie itp.), zdradzają, z jakiego systemu korzystają przy układaniu swojej domowej biblioteczki etc.

Five stars prediction – wideo lub posty o książkach, co do których ma się przeczucie, że się bardzo spodobają.

Reading vlog – popularny rodzaj wideo, w którym autorzy i autorki nagrywają swoją codzienność, z naciskiem na czytanie; pokazują co, jak i kiedy czytają; w filmiku często pojawia się update książkowy, kiedy dzielą się na bieżąco swoimi wrażeniami i opiniami na temat czytanej właśnie książki.

Read with me – rodzaj wideo, w którym autorzy i autorki zapraszają do wspólnego czytania – np. wykorzystując animację poklatkową, nagrywają siebie czytających przez godzinę podczas zmierzchu.

@lifewithlew the beginning of a storm is the perfect time to read 🌧#readwithme #booktok #bookish #bookworm #reading #cozyathome #cozynight #cozyreading #reader ♬ idea 10 - Gibran Alcocer

Tier ranking – popularny rodzaj stopniowania książek w skali od–do, np. uszeregowanie erotyków od najbardziej do najmniej pikantnych.

Book tag – rodzaj wideo, w którym pokazuje się książki odpowiadające krótkim opisom, np. w „2023 book tag” należy pokazać m.in. książkę, której lektura nas ekscytuje, książkę polecaną przez przyjaciela oraz książkę, co do której ma się duże oczekiwania, a w „End of the year Book tag”, czyli podsumowaniu roku, należy pokazać m.in. książki autorów, którym udało się przekonać do przeczytania swoich dzieł, czy książkę, którą powinno poznać więcej ludzi.

24h reading maraton / 24h readathon – wideopodsumowanie kilkugodzinnego czytania.

Unpopular opinion – niepopularna opinia, np. pokazywanie rozczarowujących książek, które przez innych są lubiane.

First/last Sentence Challenge – wyzwanie polegające na odgadywaniu książki po pierwszym/ostatnim zdaniu; popularne są również inne wyzwania/czelendże.

Popularne określenia i skróty

DNF – Did Not Finish – książka, którą porzuciłam.

Reread – ponowna lektura danej książki (np. robię reread całego „Szklanego tronu”).

MMC / MFC – Main Male Character / Main Female Character – książki, w których główny bohater jest mężczyzną / kobietą.

ACR – Advanced copy reads – książka w wersji dla recenzenta/recenzentki (często przed premierą).

Must read – książka, którą trzeba przeczytać; musisz to przeczytać – (np. „Chatka Puchatka” to totalny must read jeśli chodzi o lit. dziecięcą).

Smut – erotyk (książka, fanfik, opowiadanie).

@caitlinlovegood Fave moment IB: @jennreadss #booktok #enemiestolovers #onebedtrope #bookish #bookworm #wattpad #books #booktoker #fyp #reading #smut ♬ Aiudaaa - I T Z E L T

Angst – utwór z dramatycznymi wydarzeniami, którego lektura wywołuje napięcie nerwów, emocjonalną huśtawkę itd. (książka, fanfik, opowiadanie).

Fluff – utwór wywołujący w czytelniku radość i dobry humor (książka, fanfik, opowiadanie).

Bookmedia prężnie się rozwijają i każdego dnia na Bookstagramie, BookToku i Booktubie przybywa nowych treści. Domyślam się zatem, że już wkrótce kreatywni i pomysłowi twórcy internetowi wymyślą nowe rodzaje filmików, hashtagów i sposobów na to, by z innymi dzielić się radością z czytania. A może uważacie, że są słowa, które już teraz warto dodać do powyższego słowniczka? Dajcie znać w komentarzach!

Za pomoc w przygotowaniu zestawienia dziękuję koleżance z redakcji, Celestynie.


komentarze [51]

Sortuj:
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
BlueSugar 13.06.2023 19:07
Czytelniczka

Anglicyzmy anglicyzmami, ale to po prostu określenia wzięte z fandomów i społeczności fanfikowej oraz internetowej, na której urosły współczesne książkary. Z tego też wyrosły współcześnie popularne gatunki i motywy. Jak nie jestem za snobizmem typu "ach te złe social media, tylko książki, nie znam takich pojęć i dobrze mi z tym że żyję pod kamieniem", tak społeczność...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Jerico 27.06.2023 18:48
Czytelnik

"Smut" w angielskim to "nieprzyzwoity język, pornos", więc pasuje, ale rzeczywiście bezrefleksyjne przeniesienie zupełnie wypaczyło znaczenie polskiego słowa. Tak to jest jak się coś bezrefleksyjnie kopiuje.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
BiblioteczkaAgi 13.06.2023 15:55
Czytelniczka

Prowadzę konto na instagramie, więc jestem bookstagramerką, a większości skrótów nie kojarzę :D 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
kraina_czarow 04.02.2024 17:34
Czytelniczka

A ja właśnie wpadłam tu przeczytać bo w większości nie wiedziałam co znaczą niektóre skróty używane na bookstagramie 🫣😄

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
ZłodziejkaMarzeń 13.06.2023 14:46
Czytelniczka

Powiem szczerze, że dzięki temu spisowi w końcu rozumiem co do mnie mówią na YT xd O ile, powiedzmy, toleruje słówka obcojęzyczne jako tytuł filmiku (np. Bookhaul - coś tam coś), to nie jestem w stanie przetrawić pogadanek, gdzie co drugie słowo nie jest polskie. Ok, od czasu do czasu gdzieś tam rzucone w eterze mi nie przeszkadza, ale jeśli jest to nagminne to, zamiast...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Iselor 13.06.2023 14:11
Bibliotekarz

Nie używam tik toka ani instagrama, youtube zaś kompletnie nie jest do książek. Ww. pojęcia nie sa mi do szczęścia potrzebne.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
almos 12.06.2023 22:17
Bibliotekarz

"Pojęcia i skróty, które powinien znać każdy mól książkowy."
Nie mam najmniejszego zamiaru ich poznać, po co sobie zaśmiecać język, wystarczy mi LC. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Remigiusz Koziński 12.06.2023 18:16
Redaktor

90 % tych określeń spotykam po raz pierwszy w życiu. Do TikToka już się chyba nie przekonam, ale Instagram... No, zobaczymy...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Bartosz Szczypa 12.06.2023 14:01
Czytelnik

Nie zdziwi mnie fakt, jak ludziska zaczną gadać jak szpak z ,,Akademii pana Kleksa". Awda ak...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Necator 29.09.2023 03:03
Czytelnik

Awada Kedawra?

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Bartosz Szczypa 29.09.2023 04:25
Czytelnik

Nein.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Necator 29.09.2023 15:07
Czytelnik

Wiem, to tylko taka krotochwila była :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Andrzej 12.06.2023 13:22
Czytelnik

Nowomowa?
W większości po prostu nieznajomość polszczyzny. 
Co wśród "miłośników książek" trochę bawi i trochę przeraża.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Bartosz Szczypa 12.06.2023 18:06
Czytelnik

Przeraża i osłabia. Moja ulubiona polonistka pani Małgorzata N. Mówiła, choć znamy polski, to nie wszyscy potrafimy nim władać, podobnie z czytaniem. Za dużo tych zapożyczeń, za dużo telewizji, a potem ludziska gadają: skajpaj, jutube. Dziena, tele... 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
tombraiderka009 12.06.2023 18:55
Bibliotekarka

Jak dla mnie to żyjemy już w takich czasach, że zapożyczenia nie powinny już tak kłuć w oczy. Obecne czasy to właśnie telewizja i internet, po co bawić się w nawracanie młodych ludzi do dawnych realiów, skoro dzisiejsza młodzież nie zna życia bez telefonów, nie mają porównania. Nie bawmy się w naszych dziadków/rodziców, strzelając teksty "ja w twoim wieku..".

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Bartosz Szczypa 12.06.2023 19:40
Czytelnik

Ja nikogo nie nawracam, ale jeśli przyjdzie mi mieć dzieci, to będę się tak starał aby nie tylko znali, ale i umieli mówić po polsku. Mniej elektroniki, a więcej zajęć rozwojowych. Nawet gra w szachy.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Lis 12.06.2023 19:46
Bibliotekarz

Taaaak, z internetu też nie potrafią korzystać (poza soszjalami). Bo wypadało by sprawdzić co to jest to "zapożyczenie [językowe]" zanim użyje się tego słowa:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Zapożyczenie_językowe

Wszystkie słowa pozostawione w oryginalnej pisowni po angielsku to nie zapożyczenia 😈

Ale nie martw się. Ja rozumiem. Chociaż pochodzę z dziadocenu to używam na...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Bartosz Szczypa 12.06.2023 20:16
Czytelnik

Miałem na myśli, że do tej nowomowy, słowotwórstwa dochodzą zapożyczenia. Słowo znam :p Potem powstaje taki żargon, bełkot jaki tylko, oni rozumieją. Siedzisz czasem koło takich, i nie wiesz, co gadają? Mam tak, gdy jakiś kolega, rdzenny Ślązak gada gwarą, ale wiem, to co innego ;) 

 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Marian 12.06.2023 13:22
Czytelnik

Ponglisz z Avondale czy innego Croydon to książkowa nowomowa? Podziękuję

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
konto usunięte
12.06.2023 00:57
Czytelnik

Użytkownik wypowiedzi usunął konto