cytaty z książek autora "Emil Marc de Saint-Hilaire"
[ Napoleon podczas obojętności szlachty, abdykacja]
- Chcecie odpoczynku - wyrzekł wreszcie wiedząc, że ich już nie przekona - a więc niech będzie. Niestety nie wiecie, ile cierpień i udręczeń czeka was na puchowym łożu. Kilka lat pokoju, o którym marzycie, zabierze z was więcej niż najzaciętsza wojna.
Napoleon więcej ubolewał nad tym, że odbiegli go ludzie, których "stworzył", wydobył z nicości, niż nad utratą korony.
[Przemówienie po powrocie z Egiptu, przewrót 18-go Brumaire'a.]
- Cóżeście uczynili z tą Francją - mówił do członków Rady Dyrektoriatu - którą zostawiłem w tak świetnym stanie, w stanie pokoju. Za powrotem znalazłem ją uwikłaną w wojnę. Zostawiłem zwycięstwa, znajduję klęski. Zostawiłem miliony włoskie, a znajduję nędzę i zdzierstwa urzędów. Cóż się stało ze stoma tysiącami Francuzów, którzy byli mymi towarzyszami sławy? Wyginęli!..
Napoleon się poddał, podpisuje akt abdykacji, zmuszony przez swoje wojska - Ludzie ci nie mają już serca. Ustępuję. Jestem zwyciężony przez egoizm i niewdzięczność tych, których wyniosłem. To obrzydliwe. Przebaczam im, lecz historia będzie dla nich mniej wspaniałomyślna ode mnie.
Samobójstwo jest dezerterem, ucieczka od życia jest tym samym, co ucieczka z pola bitwy.