Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Rzecz napisana zgrabnie, rzeczowo, przejrzyście. Czytelnik który świadomie sięga po tego typu książkę, będzie czytał z zainteresowaniem. Autor na wstępie zawęża zakres czasowy do szóstego i siódmego wieku przed naszą erą ale prawdę mówiąc marnie się tego zawężenia trzyma poruszając się w zasadzie na przestrzeni niemal czterech tysięcy lat. Niestety mam pewne zastrzeżenia co do merytorycznej strony. Pierwsza sprawa to w zasadzie dziewiętnastowieczne podejście autora do historii i archeologii. Opisując prace archeologiczne w Chorsabadzie wyraźnie ubolewa nad faktem, że ekspedycja francuska otrzymała mniej niż jej się należało. Jest to wyraźnie zaznaczony problem. Mniej go boli, że ci Francuzi część znalezisk przerobili na łopaty, żeby dalej kopać a część, przez niedbalstwo, stracili w nurtach rzeki. Razi go dopiero pomysł wykopalisk przeprowadzanych przy pomocy detonowania ładunku wybuchowego umieszczonego pod pagórkiem w który zamienił się dawny ziggurat dla jego szybkiego, taniego i szerokiego otwarcia dla badaczy. Dalej mamy uchybienia naukowej natury. Zdarza się, że w pewnych sytuacjach, z powodu ograniczonych danych, wnioskowanie może być prowadzone kilkoma ścieżkami. Autor w takiej sytuacji analizuje jedną z nich i zamyka wywód definitywnymi wnioskami chociaż wątpliwości aż krzyczą o uwagę. Być może szersza wiedza którą posiada, eliminuje owe wątpliwości ale w żaden sposób nie wynika to z jego wypowiedzi. Co w takiej sytuacji też uznałbym za błąd bo czytelnik zostawiony jest w niejasności, niepewności. Nie sądzę jednak by taki przypadek miał miejsce. Gorsze, chociaż rzadsze, bywają wyraźne błędy logiczne. Np. przy opisie pałacu wybudowanego w ósmym wieku przed naszą erą, uzasadnia pewne fakty architektoniczne wymaganiami islamu (sic!),który powstał niemal półtora tysiąclecia później. I chociaż cała praca sprawia wrażenie dość rzetelnej, to jednak tego typu błędy i nieścisłości podkopują zaufanie do jej wartości. Jeszcze inny aspekt który mam za wadliwy to nieadekwatność pewnej część materiału do tematu pracy zaznaczonego w tytule. Szeroko opisane wykopaliska w Chorsabad, choć same w sobie interesujące, nijak się mają do owego tematu. Podobnie z religią, która owszem powinna być stosownie wzmiankowana, głownie w aspekcie liturgii, ceremoniału, związków kleru i wiernych, itp, jednak autor traktuje ją bardzo szeroko, drobiazgowo skupiając się na mitologii i rozmaitych zmianach na przestrzeni dziejów i znów idzie raczej mimo głównego tematu. Oczywiście te zastrzeżenia mają lekką naturę, po prostu dostajemy więcej niż mogliśmy się spodziewać. Pozycja interesująca mimo swej wiekowości, pomimo pewnych błędów (czytelnik po prostu musi być czujny),daje dość koherentny obraz starożytnego świata bliskiego wschodu, pozwala na wyobrażenie sobie ówczesnej rzeczywistości w sposób zupełnie przyzwoity. 6/10