Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Każda epoka ma swoje konflikty i podręczniki do radzenia sobie w ich trakcie. VI wiek nie wyróżniał pod tym względem; Cesarstwo Wschodniorzymskie toczyło wówczas zaciekłe konflikty z Persami na wschodzie, Longobardami w Italii oraz plemionami Słowian i Bułgarów na Bałkanach. Jednym z bohaterów tych zmagań był cesarz Maurycy, który odniósł wielkie zwycięstwo w wojnie z Persami, po czym skierował swą uwagę nad Dunaj. Tam szczęście się od niego odwróciło; zniechęceni trudami kampanii żołdacy zbuntowali się, obalili cesarza i zamordowali go w Konstantynopolu. Czy nieszczęśliwy władca był autorem "Strategikonu"? Nie ma pewności, jednak z pewnością był inicjatorem jego powstania. Pod względem technicznym, jest to uwspółcześniona (oczywiście z perspektywy VI wieku) wersja traktatów Frontinusa i Poliajnosa. W przeciwieństwie do nich nie jest to jednak zwykły zbiór anegdot, a pełnoprawny podręcznik. W kolejnych rozdziałach autor przedstawia wszystkie ważniejsze aspekty prowadzenia armii, począwszy na werbowaniu i ekwipowaniu rekrutów, prowadzenie zwiadu i przemarsze, wreszcie dowodzenie w bitwie i wykorzystanie jej wyniku. Dziełko urzeka starannością i dokładnością, zawiera nawet rozrysowane szyki bojowe uwzględniające pozycję poszczególnych oficerów. Samych historycznych anegdot prawie nie ma; zebrano je z zaledwie jednej księdze (z XII). Z pewnością najciekawszy fragment tej pozycji to rozdział charakteryzujący obyczaje i sposób walki poszczególnych ludów (w tym naszych przodków, krytykowanych za kłótliwość, a chwalonych za upór i wytrwałość na trudy),a także sposoby walki z nimi. Nie jest to jednak wybitna literatura - od początku widać, że "Strategikon" pisał żołnierz dla żołnierzy. Zwykły czytelnik znajdzie tu niewiele; nawet wśród pasjonatów tylko garstka będzie zadowolona. Poza dwoma rozdziałami - o wrogich ludach i o podstępach - to tekst przydatny wyłącznie dla pasjonatów wojskowości bizantyjskiej i historii piśmiennictwa wojskowego. Co do jakości tłumaczenia ani stylu się nie wypowiem, bo akturat tę książkę znam z angielskiego przekładu, nie z polskiego wydania.