John Keegan

Świetna książka. Ma już swoje lata (pierwsze wydanie - 1976 rok) więc siłą rzeczy z częścią tez i informacji zetknąłem się w innych pracach albo i w internetowych dyskusjach. W pierwszej części Keegan analizuje jak na przestrzeni wieków zmieniło się podejście do badania historii bitew i sposób pisania o nich. Część druga, zasadnicza, obejmuje opis trzech wielkich bitew z udziałem angielskich żołnierzy a raczej nie tyle opis, co analizę pewnych aspektów tych starć. Keegan przedstawia bitwę w sposób dostrzegany i odczuwany przez pojedynczego wojownika/żołnierza. Pewne rzeczy zmieniały się w tej kwestii wraz z rosnącą skalą starć a pewne pozostawały niezmienne. Autor pisze o zmęczeniu, potrzebach fizjologicznych, zaprowiantowaniu, analizuje czas i trasę przemarszu, ilość snu. Omawia dyscyplinę, morale, odwagę, tchórzostwo, wpływ grupy i więzi koleżeńskich na działanie pojedynczych żołnierzy, zmieniającą się rolę i postawę wodzów/oficerów. Analizuje czynniki skłaniające do aktów bohaterstwa albo okrucieństwa. Omawia pokłosie bitew - sytuację rannych, traktowanie jeńców, zbieranie łupów. Dyskutuje z mitami, takimi jak np. szarże kawalerii przełamujące zwarte szeregi piechoty. Omawia udział poszczególnych rodzajów broni i ich wpływu na różne rodzaje broni przeciwnika. Pozwala zrozumieć jaka siła sprawiała, że żołnierze trwali w bombardowanych przez artylerię czworobokach albo maszerowali ku zakładzie niesionej przez karabiny maszynowe. Ostatnia cześć książki to dywagacje na temat "bitwy przyszłości", tym ciekawsze dla czytelnika A.D. 2023, że przecież za naszą granicą trwa właśnie taka "wojna przyszłości". Momentami erudycja autora przeradza się w przesadne popadanie w dygresje ale całość wydaje mi się bardzo wartościowa. Dla miłośników historii wojskowości to wciąż jedna z tych książek, które „wypada” znać.