Edward Evans-Pritchard

„Czary, wyrocznie i magia u Azande” to książka, która przybliża czytelnikowi niesamowity świat afrykańskiego plemienia. Autor z jednej strony wskazuje na różnice (co raczej zaskakujące nie jest) w porównaniu do ludzi z krajów cywilizowanych, natomiast z drugiej – podkreśla to, co łączy te z pozoru dwie odmienne rzeczywistości. Książkę czyta się z zapartym tchem, ponieważ w tym przypadku magia nie występuje jako element fantastyki ubarwiającej fikcyjną fabułę, tylko jako element prawdziwego życia. Czary towarzyszą członkom plemienia codziennie, są czymś oczywistym, zwyczajnym – lecz to, co zwyczajne dla Azande, u czytelnika z Europy wywołuje dreszcz (podniecenia, grozy, czasem zniesmaczenia). Magia jest sposobem na rozwiązywanie konfliktów, ochronę rodziny, dochodzenie prawdy, unieszkodliwianie potencjalnie niebezpiecznych jednostek. Rolę swoistego rodzaju sądów odgrywają wyrocznie – czasem poprzez drastyczne metody, wymagające poświęcenia życia niewielkiego zwierzęcia (kury). Choć czytelnikowi może się wydawać, że jest to nieludzkie zdanie się na ślepy los, to tak naprawdę rytuały te uporządkowują życie współplemieńców, zaprowadzają poczucie bezpieczeństwa i zaspokajają potrzeby egzystencjalne – jakże podobne do naszych! Na koniec zastanówmy się… Czy nasze sądy są sprawiedliwsze? Zachowania sąsiedzkie miłosierniejsze? A rzucane tak często oskarżenia prawdziwsze? Gorąco polecam tę książkę – skłania do refleksji i zmienia nieco spojrzenie nie tylko na „ludy pierwotne”, ale także na nas samych.