György Moldova

Mistrzostwa Świata w piłce nożnej mogą być też ciekawą inspiracją do poszukiwania lektur. Dzięki jednemu z artykułów na portalu udało mi się zidentyfikować autora opowiadania „Więzienna jedenastka”, o fikcyjnych oczywiście mistrzostwach świata drużyn z narodowych z .. zakładów karnych, wydrukowanego w poświęconej tematyce sportowej Literaturze na świecie nr 7/1976 (skądinąd pełnej świetnych tekstów, obok wspomnianych w rekordzie w LC także m.in. "Rollerball" Williama Harrisona),które przeczytałem będąc w ogólniaku. Znając nazwisko autora zlokalizowałem zbiór opowiadań w bazie portalu LC i … jednej z najbliższych wypożyczalni bibliotecznych, a dalej … już z górki. Książka zawiera 12 opowiadań, w tym tytułowe i oczywiście „więzienne”. I chociaż wszystkie poświęcone są sportowi (oprócz piłki nożnej także lekka atletyka, boks i pływanie) tylko pierwsze napisane jest w stylu realistycznym. Pozostałe trzymają się konwencji satyryczno-absurdalnej z elementami ironii, sarkazmu bądź groteski. Pisane są w narracji pierwszo- lub trzecioosobowej, zaś w obu przypadkach z punktu widzenia Gezy K. (jak kłamca) Kovacsa, działacza klubu Ferencvaros Budapeszt (popularni Fradi),który roztacza swoje opowieści - nierealne, ale śmieszne i pełne nie tylko ironicznych, absurdalnych i groteskowych smaczków. Powtarzają się także postacie drugoplanowe jak doktor Ubul Schön (po madziaryzacji nazwiska – Szaman Ubul) czy największy kaperownik wszystkich czasów Vilmos Forgacs, Bela Brankovics i inni. Autor, piszący swoje opowiadania głównie w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych minionego stulecia, w kraju gulaszowego socjalizmu Kadara, zręcznie łączył prześmiewczą krytykę ludzkich przywar sknerstwo, alkoholizm, korupcja, kombinatorstwo),węgierskiej megalomanii narodowej ale i właśnie komunizmu, a raczej jego najbardziej widocznych elementów propagandowych. Obśmiał m.in. radziecką książkę Wasyla Nikiforowicza Riecza ”Co pewne, to pewne – porady praktyczne dla obrońców i syberyjskich drwali”, wyższość socjalistycznego więziennictwa, „amatorski” sport wyczynowy w demoludach, nazwy klubów i instytucji a także umieścił w opowiadaniu pracownika, który jako że był w niewoli znał rosyjski, co było aluzja do historii Węgier w II wojnie światowej i po jej zakończeniu. I dlatego każde z opowiadań czyta się z przyjemnością, aczkolwiek już dawka dwóch większych czy trzech mniejszych dziennie to akurat, ze względu na powtarzalność stylu, na dłuższą metę nużącą.