Mateusz Matyszkowicz

Średnia publicystyka na temat polskich intelektualistów, od średniowiecza, przez oświecenie, zabory, PRL, do dziś. Zaczyna się od wezwania, by każdy pisał, a kończy tym, że jeśli ktoś chce uchodzić za wybitnego, to jednak lepiej, żeby nic nie pisał (jak mniemam rodzaj parafrazy „lepiej milczeć i uchodzić za inteligentnego, niż się odezwać i rozwiać wszelkie wątpliwości”). Jak to przy publicystyce, żeby ją dobrze zrozumieć, trzeba mieć tę samą wiedzę co autor… ale gdy się ją ma, to już sama treść niczym nie zaskakuje. Nie ziębi, nie grzeje. I jeszcze ten mdły Don Kichot na okładce. ---------------------------- „Kiedy inteligent podpisuje dziś listy otwarte, a czyni to nad wyraz często, sprawdza dokładnie, kto jeszcze podpisał. Kiedy rozlicza się agentów, to wszystko jest w porządku, dopóki na liście nie znajdą się koledzy. Wiadomo dobrze, że jednym wolno wszystko, a innym nic. Jeśli zaś się czyta, patrzy się najpierw na nagrody i rekomendacje, a potem na slang, w jakim książka została napisana. I w zasadzie myśli się to, co mówią telewizyjne prezenterki”. „Warto zapytać, kiedy nastąpił ten zwrot od rycerskiego ideału do zblazowanego kpiarstwa na usługach sił tego świata. Kiedy rycerz na uniwersytecie osunął się martwy z konia i jaka włócznia zadała mu śmiertelny cios? Wydawałoby się bowiem, że obecnie powinien być silniejszy niż kiedykolwiek. Jego zmysł krytyczny mógłby przecież mieć teraz pełne pole do działania. W czasach bez Boga, kiedy nie ma prawd wiecznych i objawionych, powinien intelektualista rozwinąć skrzydła. Niektórzy twierdzą, że dzieje się tak dlatego, że nie ma już przeciw czemu walczyć. Kiedy absolut zostaje obalony, nie ma siły, której przeciwstawić można krytyczne myślenie. Krytyka ostatecznie musi uśmiercić samą siebie. Nie jest to jednak do końca prawda. Właśnie doświadczenie zachowania intelektualistów w krajach komunistycznych wiele mówi o kondycji całej tej grupy społecznej po oświeceniu. Skoro obalili Boga, to dlaczego bali się państwa? Skoro absolut nie był im straszny, dlaczego wystraszyli się ponuraków w prochowcach? Stało się tak, ponieważ ulegli wcześniej złudzeniu, że prawdziwa krytyka musi wyjść poza religijny sposób myślenia i jemu się sprzeciwiać. Nie pojęli, że Europa była zdolna do prawdziwie wolnej refleksji dopóty, dopóki prowadzona była ona z religijnych pozycji. To właśnie szczególny związek, jaki średniowieczny intelektualista miał z Bogiem, dawał mu silną pozycję w sprzeciwie wobec świata. Prawdziwie rycerskim”.