Jesteśmy społecznością, która kocha książki

300 zdjęć wybranych obiektów architektury (zamki, pałace, kościoły, zabytki epigraficzne - tablice fundacyjne, nagrobki kartusze herbowe) z dawnego województwa ruskiego, czyli przedwojennych województw tarnopolskiego, stanisławowskiego i zachodniej części lwowskiego (Ruś Czerwona, Podole, Wołyń, wyjątkowo Kijowszczyzna) z ich historią. Jeden przykład z Ukrainy zadnieprzańskiej (Zamek Kaniowski). Miejscowości i dwory magnackie z najlepszych kart polskiej historii, rezydencje i miejsca pochówku królów, hetmanów, magnatów; miejscowości zakładane od podstaw przez polskie rycerstwo od 14 w. (np. Felsztyn przez śląskich Herburtów),fundacje klasztorne i rodowe Radziwiłłów, Potockich, Sobieskich, Ostrogskich, Fredrów, Czartoryskich, Rzewuskich, Mniszchów, Poniatowskich itp. - dziś leżą bardzo często rozwłóczone i rozkradzione. W części zrujnowanych dziś kościołów doszło do morderstw UPA na ludności polskiej. Tam nikt nie wraca, nikt nie remontuje, nie przejmuje kościoła. Sporo zdjęć przedstawia te obiekty z czasów ich użytkowania przed 1939 rokiem, większość ich stan z lat 90ych, kiedy wielu kościołom na Ukrainie przywrócono funkcje kultowe, oddając je w użytkowanie wiernym - najczęściej w katastrofalnym stanie. Ostatnie fotografie z seminariów Międzynarodowego Centrum Kultury (utworzonego w Krakowie dla badania spuścizny kulturalnej Kresów) pochodzą z 2007 roku. Są wśród tych budowli perły architektury polskiej i europejskiej, które zostały zniszczone przez zadziwiającą komunistyczną głupotę i klasowo-narodowościową wrogość (przechowywanie nawozów lub urządzanie stajni w kościołach, celowe rozbieranie dachów, palenie wyposażenia przez młodzież) do tej w dużej części polskiej spuścizny. Dziś w ruinie, niszczeją dalej ze względu na brak środków na remont. Nielicznym obiektom udało się przetrwać jako repozytoria muzealne, wyjątki zachowały nawet funkcje kultowe. Jest wiele perełek z dziś nieznanych wsi, w których znajdowały się wyjątkowe obiekty, jak np. Hodowica czy Podkamień. Dolnoślązacy niektóre z nich kojarzą, ponieważ sporo obrazów ze wschodnich kościołów byli parafianie, wyjeżdżając w ramach "repatriacji" do przesuniętej na zachód Polski, zabrali ze sobą. Ale jest też wśród nich sporo miejscowości, których nikomu nie trzeba przypominać: Podhajce, Kamieniec Podolski, Stryj, Żółkiew, Buczacz, Podhorce, Kaniów, Okopy św.Trójcy, Berdyczów... Wielu osobom, dla których nie są to puste nazwy serce będzie się krajać, widząc obraz zniszczenia. Ale nie o to tu chodzi - zamysł jest pozytywny: opisać, co przetrwało, badać - razem z badaczami z Ukrainy i spoza Ukrainy. Zresztą - na Ziemiach Zachodnich ten sam los, co na Ukrainie, spotkał i do dziś spotyka wiele rezydencji szlacheckich (kościoły w większości zostały uratowane),do których ani władze, ani okoliczni mieszkańcy nie mieli serca, nie czuli potrzeby zachowania ich piękna. Patrząc na to, naprawdę trudno mieć za złe Ukraińcom, że nie potrafili zachować naszej spuścizny lepiej, niż my niemiecką na Śląsku, Pomorzu czy na Mazurach. Zdjęcia opatrzone są sporą ilością tekstów, uwypuklających znaczenie artystyczne i dzieje przedstawianych obiektów na przestrzeni wieków ale także w czasach sowieckich i obecnie. Układ albumu stara się pogrupować je problemowo: 1. Mit Kresów 2.Mozaika kulturowa 3.Stan zachowania dziedzictwa architektonicznego na Kresach 4.Zabytki epigrafiki i heraldyki 5.Świątynie Rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego 6.Badania na Kresach (przedstawienie ośrodków i seminariów, które je prowadzą) Na końcu użyteczna mapka Zachodniej Ukrainy z zaznaczeniem wszystkich miejscowości, w których znajdują się omawiane obiekty. Indeksy miejscowości i nazwisk. Tom jest rodzajem pamiątki po wystawie "Kresy na nowo odkryte. Wspólne dziedzictwo Polski i Ukrainy" w galerii MCK w Krakowie (9.12.2005-29.01.2006),która miała na celu popularyzację badań, publikowanych w seriach: Materiały do Dziejów Sztuki Sakralnej na Ziemiach Wschodnich Dawnej Rzeczpospolitej oraz Pomniki Epigrafiki i Heraldyki Dawnej Rzeczpospolitej na Ukrainie.