Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Istnieją na rynku pozycje publicystyczne, gdzie w formie wywiadu-rzeki przekazywana jest pewna treść, a na podstawie odpowiedzi udzielanych przez rozmówcę poznajemy jego zdanie na poruszane kwestie. Podobną drogą poszedł David Ignatiuk organizując cykl spotkań z dwoma znanymi doradcami prezydentów i jednocześnie ważnymi figurami w świecie geopolityki, a i polityki zagranicznej w ogóle. Tematyka dyskusji między autorem, Brentem Scowcroftem i Zbigniewem Brzezińskim obejmuje wiele aktualnych problemów, a ich ważną zaletą jest możliwość zerknięcia „od kuchni” jak wyglądało planowanie i realizacja wybranych inicjatyw. Książka może stanowić gratkę dla politologów oraz osób zainteresowanych amerykańskim spojrzeniem na współczesny świat, gdzie to USA występuje w roli żandarma pilnującego globalnego ładu, a wszyscy pozostali muszą się z nim liczyć jeśli tylko chcą prowadzić niezależną politykę globalną. Lektura „Rozmów o globalnym przebudzeniu politycznym” jest niewątpliwie pozycją kształcącą. Podstawową zaletą jest ukazanie sposobu, w jaki imperia myślą, gdyż cały proces dedukcyjny opiera się na sprawach o dużej skali. Tutaj nie ma miejsca na jakieś drobne problemy pojedynczych państw – obaj rozmówcy myślą kategoriami całego globu, patrzą na niego zgodnie z geopolityczną teorią Rimlandu i Heartlandu, a do tego konsekwencje decyzji rozpatrują jako procesy długofalowe i rozłożone na lata. Jakże odmienne spojrzenie niż u nas w Polsce czy Europie. Uwiarygodnia ich w tym dorobek całego życia, ponieważ zarówno Scowcroft, jak i Brzeziński już od kilku dekad zajmują się zawodowo analizą, przygotowywaniem raportów i doradzaniem na najwyższych szczeblach władzy, stąd mają pewien wpływ na kształtowanie polityki zagranicznej USA. Istotna jest również bogata problematyka poruszana przez całe trio. Począwszy od wojen na Bilskim Wschodzie i sytuacji Izraela przez niepohamowany rozwój Chin aż po kondycję Unii Europejskiej i komplikacje przy jej integracji, a wszystko to w cieniu powoli zmierzchającej mocarstwowości Stanów Zjednoczonych, co jednak rozmówcy boją się zbyt głośno przyznać. Jeśli chodzi o wady książki to nie są one poważne, ale dają się odczuć przez cały okres czytania. Po pierwsze, ze względu na szeroki kontekst omawianych wydarzeń i ich skutków, poruszamy się często po bardzo umownych kwestiach, gdzie jest mnóstwo ogólników. Niekiedy aż chciałoby się, aby któryś z zapytanych podrążył nieco temat, dopowiedział kilka szczegółów i wspomniał o niuansach (np. czy Polska ich zdaniem rzeczywiście musi się integrować z UE za wszelką cenę?!). Tutaj rzadko kiedy możemy tego uświadczyć, a szkoda. Druga sprawa to pewna starość i przebrzmiałość „Rozmów o przebudzeniu” bo, choć może brzmi to dziwnie, te 8 lat od 2008 roku (daty wydania) to w geopolityce kawał czasu i wiele z teorii/hipotez Scowcrofta się nie sprawdziło. Brzeziński – jako osoba o większej wiedzy historycznej – jest bardziej stonowany w opiniach, lecz i on zdaje się nie przewidział gwałtownego wzrostu Chin, które obecnie kwestionują amerykański porządek na świecie wraz z kilkoma innymi czynnikami. Pewnym problemem jest także moderator rozmów, czyli sam David Ignatius. Nie wiem, być może jest on wybitnym amerykańskim reporterem, ale niektóre z jego pytań są skonstruowane w tak wieloznaczny i naiwny sposób, że kilkukrotnie to rozmówcy – uprzejmie, ale jednak – je prostują i doprecyzowują, czego tak naprawdę dziennikarz chciał się dowiedzieć. Książka sama w sobie nie stanowi rewolucji ani raczej nie spowoduje ostrych polemik, ponieważ wyłożono w niej ogólną politykę USA w sposób grzeczny, ugłaskany i w dużej mierze powszechnie znany. Szczera charakterystyka pewnych drobiazgów może się podobać jak postępowanie wobec Rosji w roli amerykańskiego junior-partnera, reakcja na porozumienia na Bliskim Wschodzie albo kilka drobiazgów, jakie można wyczytać między wierszami. Jest to po prostu studium polityki globalnej widzianej oczami – wtedy - największej potęgi militarnej i gospodarczej świata. Wszystko ma tu swoją przyczynę i skutek Jako podsumowanie niech posłuży powiedzenie, iż „Politologia jest nauką o tyle ciekawą, że można stawiać w niej najróżniejsze hipotezy. Jeśli się sprawdzą to jest się świetnym znawcą, a jeśli nie… to nic się nie stanie.”