pedagog, obrończyni praw dziecka, autorka 28 książek o wychowaniu m. in. „ Nauczyciel i dziecko wiejskie” z przedmową prof. Józefa Chałasińskiego(1959),„ Jak pracować z dzieckiem i rodziną zagrożoną ( 1976, 1980),„ Samotność dziecka” ( 1983, 1989),„ Pedagogika serca” ( 1992),„ Dziecko a polityka czyli walka o miłość” ( 2001),„ Pedagogika serca w dobie globalizacji” ( 2006).
Założycielka Komitetu Ochrony Praw Dziecka( 1981) oraz pierwszego w Polsce ogniska przedszkolnego a także autorka takich inicjatyw służącym dzieciom jak : dom matki i dziecka dla więźniarek z małymi dziećmi ( 1978),pogotowia rodzinne dla ofiar przemocy domowej ( 1983),nowy typ wczasów dla sierot i kandydatów na rodziców (1980),akcje : „ wychować bez bicia”, „ otwarte drzwi do szpitali dziecięcych”, „ do przedszkola bez płaczu”, „ o prawną ochronę więzi uczuciowej dziecka” i inne.
Senator „ od dzieci” ( przewodnicząca senackiej Komisji Nauki i Edukacji Narodowej ( 1993-1997),twórczyni pedagogiki serca – współczesnego nurtu wychowania mającego na celu rozwijanie u dziecka uczuć wyższych zwłaszcza zdolności do kochania.
Uważa, opierając się na nauce i własnej praktyce nauczycielskiej w szkołach i placówkach, że da się wychować człowieka dobrego, wrażliwego moralnie, jeśli stworzą się ku temu warunki społeczne, polityczne, wychowawcze. Istnieje pilna potrzeba podjęcia tego zadania albowiem we współczesnym świecie zanika miłość, wzrasta zaś egoizm i agresja, szerzy się lęk przed terroryzmem, nienawiścią, bronią nuklearną.
Dlatego pedagogika serca w różnej swej postaci, powinna wejść do systemów wychowawczych ucząc miłości człowieka do człowieka.
W nauce tej szczególne znaczenie mają pierwsze lata życia, w tym bowiem okresie powstają zręby dziecięcego sumienia i wrażliwość moralna.
Dorośli muszą jednak pamiętać, że niezbędna jest harmonia między umysłem i sercem. Sam umysł nawet genialny bez serca jest kaleki.
Maria Łopatkowa jest kawalerem Orderu Uśmiechu i członkiem Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu. W 2002 roku Maria Łopatkowa była członkiem rządowej komisji na sesji ONZ dotyczącej dzieci. Na forum sesji przewodnicząca polskiej delegacji rządowej z trybuny ONZ dziękowała Marii Łopatkowej za wieloletni wkład w obronę praw dziecka.