John Stoye

Muszę przyznać, że trafiła mi się perełka. Profesor John Stoye jest Anglikiem, więc w iście angielski sposób przedstawia wydarzenia. Rzeczowo opisuje przyczyny ataku osmańskiego oraz kulisy prowadzonej przez Cesarstwo polityki, antagonizmy pomiędzy politykami, przekupywanie posłów, dążenie do swoich celów, przez każdą z zamieszanych w Habsburską politykę stron. Autor wytyka błędy, które popełniali politycy, wszelkie niegodziwości, które należało pokonać aby osiągnąć zamierzony cel. Nie rozwodzi się jednak nad nimi, przecież każdy musi coś zyskać lub stracić, tak jest i należy się z tym pogodzić. To niewątpliwa zaleta książki Stoye’a. Nikt tu nikogo nie oskarża. Liczy się wynik. Otrzymujemy więc pełen obraz sytuacji i kulisów wiedeńskiej zawieruchy. Opisując np. trudną politycznie sytuację Rzeczypospolitej, autor skupia się na pozytywnym dla opisywanej historii wyniku obrad sejmu i sejmików, zatwierdzeniu podatków na wyprawę wiedeńską, a nie na opozycji wobec króla i kłopotach Sobieskiego. Przyjęło się, że autorzy opisujący bitwy skupiają się na walce, polityce, konsekwencjach zwycięstwa lub porażki. Pomija się całą istotną resztę: zaopatrzenie w żywność dla ludzi i zwierząt, obłożenie podatkami i ich konsekwencje, sytuację miejsc przez które przechodzą armie, kwestie wypłat żołdu i problemów finansowych, czy po prostu zwykłego życia podczas wojny. Autor opisał obszernie te aspekty, dzięki czemu zyskujemy pełen obraz wszystkiego, co działo się podczas dwóch miesięcy oblężenia austriackiej stolicy. Oczywiście mamy także pełen obraz życia w oblężonym i broniącym się mieście. Z książki wywnioskujemy także, że nie sam Sobieski zwyciężył pod Wiedniem. Sobieski był postacią kluczową, ale nie wygrał w pojedynkę. O tym także należy pamiętać i autor przekazuje te fakty w nader subtelny sposób, w żadnej mirze nie odbierając Sobieskiemu chwały. Ponadto, mnóstwo ciekawostek dotyczących spraw oblężniczych, sposobów prowadzenia oblężenia, pochodów wojsk i sutków tego wszystkiego po zakończeniu działań wojennych ale także np. historia Polaka, który podobno wprowadził do Wiednia kawę i dzięki niemu powstały tam pierwsze kawiarnie. Naprawdę warto przeczytać.