Jan Szewczyk

Kolejne opracowanie Marcusego wychodzące spod pióra marksistowsko-leninowskiego betonu. Tutaj autor mniej się ukrywał ze swoim anty-frankfurckizmem i wydzielał sobie osobny dział w którym krytykował wcześniej opracowany materiał (np przybliża koncept Erosa i popędu śmierci, następnie wydziela sobie fragment gdzie go krytykuje). Mimo wszystko lepiej zrozumiałem, dzięki tej pracy treść „Erosa i cywilizacji” w pewne niezrozumiałe dla mnie fragmenty stały się jasne (okazuje się bowiem, że nikt nie wie co konkretnie ma na myśli Marcuse pisząc o „siłach dominacji”!). Również kluczowe polemiczne refleksje autora nieraz robiły na mnie wrażenie, bowiem były logiczną refleksją a nie, jak to często bywa, najzwyczajniejszym powoływaniem się na nieomylny autorytet Marksa czy Lenina. Np polemika z Freudyzmem oraz zasadą przyjemności była bardzo ciekawa (autor zwrócił uwagę na wtórność przyjemności; ergo - nie jest istotą aktywności człowieka). Inne argumenty pozwoliły się uśmiechnąć np powoływanie się przez autora na radzieckiego uczonego, który twierdził, że człowiek może żyć wiecznie (nieznajomość tej zwariowanej tezy radzieckiego uczonego autor uznał za ignorancję Marcusego). Reasumując; nie było źle, ale wystarczy