Annika Thor

Krótko o okolicznościach mojej lektury, jako że trudno mnie zakwalifikować do grupy docelowej. Poszukiwałam pozycji do uzupełnienia półki z książkami dla 13-letniej córki. Właściwie najprościej byłoby, gdyby wybierała sama. Rzeczywistość jednak, jak to zwykle bywa, skrzeczy... Mama (czyli ja) wzięła na siebie ciężar ukształtowania gustów literackich córek dobrych parę lat temu i tymczasem w tej roli pozostała. Za przewodnik służą zwykle kolejne edycje Konkursu im. Astrid Lindgren, Konkursu IBBY, wydawnictwa Telbit, czy też niezawodna Złota Lista fundacji Cała Polska Czyta Dzieciom, która też już na wyczerpaniu. Padło na „Prawdę czy wyzwanie” Anniki Thor, do nabycia nie bez problemów już tylko w obrocie wtórnym. Ale udało się... Zasiadłam wieczorem w fotelu, żeby obejrzeć zdobycz. Ze względu na niewielkie rozmiary książeczki i dość duży druk uznałam ją z pozycję na jeden wieczór. I mimo, że zwykle tego nie robię, chociażby ze względu na brak czasu, zaczęłam czytać przed przekazaniem córce. I przeczytałam... Annika Thor jest popularną szwedzką autorką książek dla dzieci i młodzieży. Za powieść "Prawda czy wyzwanie" dostała w 1997 roku nagrodę Augustpriset - najbardziej prestiżową nagrodę literacką w Szwecji. W 2000 roku za całokształt twórczości dla młodzieży otrzymała Międzynarodową Nagrodę Korczakowską. „Prawda czy wyzwanie” to kilkumiesięczny wycinek z życia 13-letniej Nory, występującej w roli narratora. W trochę pamiętnikowym stylu ujęcie w sumie zwyczajnych, codziennych zdarzeń z życia Nory, jej rodziny, lecz przede wszystkim koleżanek i kolegów. Fabuła zatem bynajmniej nie skomplikowana, język bardzo prosty, czasem nawet przesadnie. Problemy typowe dla wieku – kruchość przyjaźni, relacje w grupie rówieśniczej, potrzeba akceptacji, ocena przez pryzmat statusu materialnego, klasowy „kozioł ofiarny”. A jednak w ramach tej prostej formy autorce udało się poprzez pewien specyficzny zabieg bardzo skutecznie zbudować napięcie u czytelnika. Pomiędzy kolejne rozdziały, będące raczej pozbawioną emocji relacją zdarzeń, wplotła na oddzielnych kartach wyróżnionym drukiem przemyślenia Nory. Bardzo krótkie, ale silnie podbudowane emocjami. I co najistotniejsze są refleksją nad zdarzeniami, które dopiero poznamy na kolejnych stronach. To książka o charakterze dydaktycznym, jednak bez próby natarczywego pouczania. Jej dydaktyzm wyraża się w zmuszeniu młodego czytelnika do głębokich przemyśleń. Do zastanowienia się, czy przypadkiem pozornie niewinnymi, szczeniackimi zachowaniami, czasem podejmowanymi bezrefleksyjnie, odruchowo wręcz, czasem zaś w braku odwagi przeciwstawienia się ogółowi, czy też przypodobania się tzw. liderom opinii, nie krzywdzimy kogoś zbyt mocno... To mądra lektura! Tak uznała mama, zobaczymy, co powie córka...