Franco Cardini

Udana, naukowa synteza kontaktów Europy Zachodniej z islamem i jego postrzegania od VIII do końca XX w. Książka Cardiniego sprawnie komasuje wiedzę na temat wojen, spotkań, zderzeń i przenikania wpływów - pełne spektrum z całą złożonością. Chylę czoła przed sprawnością autora, który potrafił zmieścić 1300 lat kontaktów na 200 stronach i zachować dość szczegółowe podejście. Autor wychodzi od demitologizacji znaczenia bitwy pod Poitiers, która była po prostu odparciem najazdu jakich w tamtej epoce było wiele, a jej znaczenie urosło w wiekach późniejszych za sprawą propagandy. Natomiast znacznie ważniejsze dla losów Europy było odparcie Arabów spod Konstantynopola w 717-718. Cardini zwraca uwagę, że na wiele epizodów z historii wczesnego średniowiecza patrzymy z późniejszej perspektywy. Sporo tu bardzo ciekawych spostrzeżeń na temat zmieniającego się europejskiego obrazu islamu w kolejnych wiekach. Tytułowe nieporozumienie Europy i świata islamu ma polegać na wzajemnej niewiedzy i braku chęci zrozumienia oraz wynikających z tego stereotypach, które w różnych formach pokutują do dziś. Niektóre przykłady (z różnych wieków) to np. przesądy na temat muzułmanów (jak wcielenia demona w średniowieczu),oczywiście różne pisma krytykujące islam (słusznie lub nie) przy jednoczesnym pomijaniu zbieżności i podobieństw z chrześcijaństwem (a przecież Koran jest częściowo oparty na ST, występuje w nim również postać Jezusa),nierozróżnianie rozmaitych nurtów islamu itd. Oprócz relacji z wojen, krucjat i najazdów, otrzymujemy też konkretne informacje na temat wpływów kulturalnych, od wymiany naukowej, po modę na picie kawy. Książka napisana jest w syntetycznym i nieco eseistycznym stylu, jednak momentami przygniata erudycją autora, żonglującego łacińskimi terminami i znajomością średniowiecznych i nowożytnych traktatów antyarabskich i antytureckich. Mogłoby być trochę więcej przypisów. Z racji obranej perspektywy mało jest o obrazie Europy i chrześcijaństwa w świecie islamu, ale to w zasadzie temat na osobną książkę. Godna uważnej lektury, ale warto wcześniej dobrze opanować historię Europy, a zwłaszcza strefy śródziemnomorskiej.