Roger Caillois

Jak to było naprawdę? Takie pytanie bardzo często stawiają sobie ludzie, w różnych okolicznościach, w stosunku do różnych wydarzeń. Nie chodzi tylko o zaspokojenie ciekawości, chodzi o wiedzę, udowodnienie czegoś, poszukanie prawdy w przekazach, szukanie źródła. Przedstawienia jak to było, mogło być, przypuszczalnie było odnajduje się często w sztuce i są to prawdy tak przejmujące, że trafiające w serce i zakorzenione w symbol. Jak to było na początku? Jak stał się człowiek? Czy malowidło Michała Anioła nie jest pierwszym skojarzeniem… Dotknięcie palca Boga na fresku sykstyńskim – taka prawda jest utrwalona. Wiele takich prawd – przedstawień – jest utrwalonych, pewnie w zależności od indywidualnego odczucia, wrażliwości czy chociażby przemyśleń na dany temat. Nawiązań do skazania na śmierć Jezusa, jego ostatnich chwil życia, wydania przez Judasza, osądzenia, umycia rąk przez Piłata – jest w literaturze, sztuce, bardzo dużo. Jakby na to nie patrzeć temat jest interesujący. W opowieści Cailloisa przedstawione są punkty widzenie stron odpowiedzialnych za ukrzyżowania Jezusa. Tytułowy Poncjusz Piłat nie jest przekonany o winie Nazareńczyka, kapłani naciskają – Piłat czuje się zagrożony jako urzędnik Rzymu w tym obcym mu i nieprzychylnym terenie, gdzie służba miała być łatwa, a zyski wielkie. Nagle przyjdzie mu podjąć decyzję. Osobami, z którymi spotyka się Piłat są Meneniusz, Marduk i Judasz. Każdy przedstawia mu wizje tego co się stanie. Judasz mówi otwarcie – proroczo: umyje ręce, skaż, aby się dopełniło to co jest obiecane. Piłat w bezsenności cierpi, przemyśliwuje wizje świata, które przedstawili mu goście, których wysłuchał. Ciekawy jest epilog – rzecz się nie stała, Chrystus dożył starości, a chrześcijaństwo jako religia nie narodziła się, a wszystko dlatego, że Piłat okazał się odważny i stawił czoło kapłanom, nie postąpił wbrew sobie.