Ryszard Przybylski

Wyjątkowo zła książka! Teoretycznie, (wybitny) humanista, któremu dopiekł "czas marny", czyli początek lat 90. XX wieku, zostaje niejako zmuszony do zajęcia się sprawami wzioślejszymi, niż te widziane dokoła. I zajmuje się pismami "ojców pustyni", czyli cenobitów (żyli w grupach) i eremitów (pustelników),których wielkie społeczności zaczęły powstawać gdzieś od przełomu III i IV w. po Chrystusie. Zajął się więc, jako się rzekło. Niestety, niewiele zrozumiał, wiele przeinaczył; w zasadzie cała książka to mniej lub bardziej żałosne spekulacje na marginesach pism ojców pustyni. Można powiedzieć, że mamy do czynienia wręcz z modelowym przypadkiem niemożności pewnego typu współczesnego humanisty, wyrafinowanego erudyty, ale i duchowego półtrupa, do nawiązania prawdziwego, żywego kontaktu z pewną starożytną wprawdzie, ale do dziś żywą tradycją. Humanizm tego rodzaju jest pięknie wyglądającym, ale jedynie żerowaniem na resztkach po umierającej lub obcej sobie kulturze. Zamiast szerszych analiz, kontrprzykład w postaci osoby prof. Wiesława Juszczaka i jego dzieła. Albo prof. Anny Grzegorczyk. Są też inni. Nie jestem w stanie dłużej zajmować się tak uprawianą humanistyką, będąca płochą zabawą pojęciami, zjawiskami i artefaktami; zabawą w niemal wyłącznie Pascalowskim sensie; zabawą, która nikomu nie pomoże dobrze żyć i dobrze umrzeć.