Galina Demykina

Gdyby mnie ktoś spytał, o czym była książka, to nie umiałbym odpowiedzieć. Niby jest bohaterka wspominająca przeszłość, niby opisuje przyjaciół z dziecięcych zabaw na podwórku oraz pierwszą miłość, ale są to w pewnym sensie fotosy, niekoniecznie klejące się w zborną całość. A nawet jeśli chwilami się kleją, to do niczego konkretnego to nie służy. Bo fabuła nie bieży ku żadnemu celowi, a postaci - z punktu widzenia powieściowego - są dobrane zupełnie przypadkowo. Tę chaotyczność poniekąd tłumaczy forma, w jakiej książka została napisana. Jest to bowiem rodzaj powieści poetyckiej, w której co jakiś czas wplecione w treść są wiersze, a w dwóch czy trzech momentach wprowadzony zostaje akcent fantastyczny - najzupełniej ozdobnikowy, bo znów: do niczego nie służący, będący protezą, czymś w rodzaju łatki, dzięki której autorka nie musi się trudzić nad wymyślaniem fabularnych rozwiązań. Tak jest z maskami robionymi przez pewnego dziadka (bohaterka dostaje maskę na nos - nadaje odtąd jej twarzy nieco inny kształt, trochę radośniejszy),tak jest i z podróżą przez drzwi, mającą w sposób natychmiastowy przerzucić bohaterkę w zupełnie inne miejsce. Komplet uzupełnia symbol kwadratu - niby złowieszczy, ale z jakiej przyczyny się pojawiający i po co, to już nie wiadomo. Początkowo książkę czyta się więc nawet z pewnym zaciekawieniem ze względu na przedstawione w bardziej lub mniej zawoalowany sposób sowieckie realia, z ciasnotą mieszkaniową, brakiem poszanowania dla prywatnej własności i tępieniem odmienności, a także z tendencjami do bylejakości i powszechnej szarości, ale gdy fabuła osiąga połowę i nadal nie wiadomo, co ma z opowieści wynikać, pojawia się znużenie. Dziadek od masek? No był, ale już znikł. Osoby z dzieciństwa - kilka nawet potem się pojawia, ale na chwilę, i nie do końca wiadomo, po co. Ukochany? Właśnie wchodzi na scenę, ale za jakiś czas się okazuje, że i on nie ma tu konkretnej roli. O czym miała więc być książka? O dorastaniu? O codzienności odzierającej z marzeń? O nieudanym życiu? Licho tam wie...