Krystyna Łyczkowska

Rok 1981. Krystyna Szarzyńska i Krystyna Łyczkowska – dwie badaczki historii i kultury starożytnego Bliskiego Wschodu, obie związane z Wydziałem Orientalistycznym UW – łączą siły i tworzą w ramach serii „[Czarne] Mitologie Świata” niniejszy tomik. Współpraca zaowocowała pierwszym na polskim gruncie kompleksowym opracowanie i omówieniem mitologii mezopotamskiej, i wciąż pozostaje jedną z niewielu, zwłaszcza solidnych i rzetelnych, publikacji na ten temat. Wpierw autorki zarysowują historię (gł. polityczną) tego regionu, w sposób zwarty i bez rozdrabniania się, tak aby dać czytelnikowi minimum kontekstu dla umieszczenia w nim mitów. Następnie przechodzą do sedna, rozpoczynając od krótkiej charakterystyki religii mezopotamskiej, wyliczenia cech i jej charakteru, a potem rozpatrując już po kolei poszczególne zagadnienia – powstanie wszechświata, powstanie bogów, tworzenie świata, stworzenie człowieka i jego rola w świecie, relacje między bogami i jeszcze parę innych. Autorki na oczach czytelnika biorą na warsztat konkretne eposy i mity, gęsto je przytaczają i komentują, wskazują na to, co istotne, okraszają teksty źródłowe objaśnieniami. Język jest prosty i zrozumiały dla każdego. Nic dziwnego – ten podręcznik jest wprowadzeniem w temat dla zupełnych laików, ale jednocześnie w całkiem kompleksowy i pojemny sposób opowiada o wszystkich najważniejszych koncepcjach, dogmatach i motywach. Warto jednak przed lekturą obejrzeć trochę zabytkowych rzeźb i figurek mezopotamskich, reliefów, zigguratów, makiet historycznych, wiedzieć np. jakie były osiągnięcia cywilizacyjne Sumerów, gdyż sam wstęp nakreślający historię polityczną to trochę za mało, by spróbować wyobrazić sobie i poczuć klimat Mezopotamii i tych mitów odzwierciedlających wyobraźnię kształtującą ówczesne kultury. Pod względem bogactwa ilustracji publikacja ta jest bowiem, mimo starań, raczej skromna. W zamian na końcu znajduje się całkiem poręczny słowniczek ważniejszych bóstw i bohaterów mitów. Książka, choć niewyczerpująca tematu do cna, jest solidna, jak na przyjętą kompozycję – całkiem szczegółowa i jako podstawowe źródło informacji sprawdza się bardzo dobrze. Ma już swoje lata, ale jest jeszcze aktualna, nie starzeje się aż tak szybko jak podręczniki dotyczące już samej historii tego regionu. Zawiera ponadto sporo ciekawostek – autorki wskazują podobieństwa między treścią mitów a motywami zawartymi w Biblii, których to jest całkiem niemało.