Gottfried Schramm

Ciężko się to czyta, bo to w zasadzie same teoretyczne dywagacje, choć aż się prosiło, żeby poprzeć je konkretnymi przykładami z historii. Autor powziął dość interesujący temat na spytki: zestawił ze sobą pięć najważniejszych wydarzeń z historii ludzkości, które były przejawami buntu wobec zastanej rzeczywistości, a zarazem dały początek nowym trwałym wartościom. Były to: 1) reforma Mojżesza, dająca początek judaizmowi, 2) działalność Jezusa i powstanie chrześcijaństwa, 3) bunt Lutra i powstanie odłamów reformacyjnych, 4) bunt amerykańskiej kolonii i zdobycie niepodległości przez Stany Zjednoczone, 5) powstanie rosyjskiego socjalizmu. I chociaż nie odmawiam autorowi wiedzy i rzetelności w podjętych badaniach, wynik jego opracowania jednak rozczarowuje. Przede wszystkim razi właśnie ta teoretyczność opracowania, która sprawia, że całość tchnie po prostu nudą i utrudnia skupienie się na treści. Być może autor nie chciał się jeszcze bardziej rozpisywać, ale o ileż bardziej obrazowe byłyby jego wywody, gdyby pokusił się o okraszenie ich przykładami rzeczywistych wydarzeń. Znacznie bardziej widoczna byłaby różnica między judaizmem a chrześcijaństwem, gdyby autor opisał działania i pobudki jednych i drugich. Znacznie czytelniejszy byłby sens reformacji, gdyby bardziej opisano przyczyny, które doprowadziły do jej powstania. Niepodległość Stanów Zjednoczonych w ogóle została potratowana po macoszemu, a w opisie socjzlizmu aż prosiło się o opisanie tła społecznego i praktyki wprowadzania tych idei w życie. Momentami miałam wrażenie, jakby bardziej chodziło o samo zestawienie i porównanie tych „przełomów”, bo też autor bardzo często opisując jeden, wracał do pozostałych, czasami prawie na siłę starając się doszukać podobieństw. Prowadziło to również do naszpikowania tekstu sporą ilością powtórzeń, co było dość irytujące, zważywszy na ogólną objętość książki. Nie znalałam w tym opracowaniu nic, co by mnie szczególnie zainteresowało, ani co utkwiłoby na dłużej w pamięci. A szkoda, bo spodziewałam się kopalni wiedzy i interesującego spojrzenia na te ważne momenty w dziejach ludzkości. Cóż, mówi się trudno. Trochę szkoda tylko czasu, który nad tą książką prześlęczałam...