Maciej Salamon

Historia chrystianizacji Europy to historia tajemnic. Pełno w niej zapomnianych biskupów, zaginionych misjonarzy, niezidentyfikowanych herezji, cudownych nawróceń. Ambicję rozwiania choć trochę tej gęstej jak mleko mgły tajemnic stawia sobie za cel nowa seria Wydawnictwa Naukowego UAM rozpoczęta tomem Chrystianizacja Europy. Kościół na przełomie I i II tysiąclecia. Obawiałem się nieco zbytniego „rozstrzelenia” tematycznego artykułów składających się na książkę, którego skutkiem byłoby skupienie się na kilku szczegółowych wątkach i pozostawienie licznych białych plam. W rzeczy samej tom wypełnia całkiem nieźle zadanie zarysu procesów chrystianizacyjnych w I tysiącleciu (bo nie skupia się wcale na przełomie tysiącleci). Poznańscy historycy postanowili dołożyć swoją cegiełkę do przyszłorocznych obchodów 1050. rocznicy chrztu Mieszka I (bo jednak nie całej Polski). Tom pierwszy skupia się na rozprzestrzenianiu chrześcijaństwa do roku 1000. Natomiast kolejne, jak czytamy, „wskażą na ekspansję chrześcijaństwa na obszary „Europy Młodszej” i wreszcie jego zaprowadzenie w drugiej połowie X wieku w dziedzinie Piastów”. Recenzowana książka składa się z czterech części. W pierwszej omawiane są początki chrześcijaństwa w Cesarstwie Rzymskim (mozaika religijna, aspekty prawne chrystianizacji, jej dynamika, administracja Kościoła),w drugiej – Żydzi i islam, w trzeciej – „pierwotne” religie Europy (Słowianie, Bałtowie i Germanowie) a w czwartej – ekspansja chrześcijaństwa poza Cesarstwo Rzymskie. Analiza kolejnych artykułów przekroczyłaby zakres tej recenzji. Wystarczy stwierdzić, że są one wszystkie na dobrym, wyrównanym poziomie, pisane są wyłącznie przez wybitnych specjalistów lub świetnie przygotowanych młodych historyków, przyzwoicie podsumowują obecny stan badań. Dają w sumie niezłe pojęcie o postępach chrystianizacji w pierwszym tysiącleciu. Wydanie książki również nie przynosi wstydu. Tom ma twardą oprawę, całkiem dobry papier i ładny skład. Trzymając coś takiego w ręku naprawdę czerpie się przyjemność z czytania. Psuje ją brak korekty, przez co w tekście pozostały błędy stylistyczne. W niektórych zdaniach brakuje słów i trzeba się ich domyślać, w innych – to samo słowo powtarza się dwa razy. Znajduje się i taka wpadka na s. 135, gdzie przypis odsyła do innego przypisu (18 ze s. 133) mającego zawierać obszerny wybór współczesnej literatury o religii Germanów, oprócz książki samego Słupeckiego, a w rzeczywistości znajdujemy tam podaną tylko książkę Słupeckiego. Tom nie przynosi przełomowych, niepublikowanych dotąd treści. Niemniej to, co tam znajdziemy to dosyć wyczerpujący przegląd wyników bieżących badań historycznych. Skoro w przyszłym roku wielka rocznica i huczne obchody – warto się z nimi zacząć zapoznawać. Pełna wersja recenzji na stronie: http://mediewalia.pl/ksiazki/jak-chrzescijanstwo-zawladnelo-europa/