Maria Ossowska

Fragment recenzji książki mojego autorstwa: "Opublikowana po raz pierwszy w 1973 roku praca stanowi omówienie jednego z najciekawszych zagadnień w historii wojskowości – etosu rycerskiego. Nie jest to jednak książka poświęcona sprawom tylko militarnym. Zaznacza to już na początku sama autorka , wskazując na mnogość płaszczyzn na których funkcjonowali przedstawiciele stanu rycerskiego - poza wspomnianą sferą wojenną, wyróżnić można także sferę prywatną i publiczną, ze wszystkimi ich odmianami i wariantami. Omawianej rozprawy nie można zatem zakwalifikować jako podręcznika do historii wojskowości – umiejscawiać ją można raczej na pograniczu historii (w ogóle) i socjologii. Jakie jest jednak dokładne znaczenie użytego w tytule wyrażenia – ethos ? Autorka rozumie ten termin jako określenie stylu życia danej społeczności (w tym wypadku konkretnego stanu) i przyjęte przez tę zbiorowość wartości moralne. Stawia we wstępie wyraźne rozgraniczenie między etyką i etosem, wskazując różnice pomiędzy tymi zagadnieniami . Jej zdaniem etyka odnosi się bardziej do spraw indywidualnych – jednostek, etos natomiast do-tyczy ogółów – całych grup ludzkich. Dzięki klarownemu wyjaśnieniu tego terminu Autorka jasno nakreśliła problematykę, jaka zawarta jest na następnych kartach publikacji: przedmiotem rozważań miał być każdy wysublimowany na przestrzeni wieków ideał wojownika i żołnierza. Sama treść podzielona została na osiem rozdziałów, z których pierwszy stanowi niejako wprowadzenie do właściwego wywodu. Ze względów praktycznych podzieliła M. Ossowska zgromadzony materiał chronologicznie. Tworząc uniwersalny wzór „rycerza” sięga aż do czasów antycznych. Za podstawowe dzieło, wzmiankujące o etosie rycerskim, uważa pierwszy monument piśmienniczy zachodniej cywilizacji – Iliadę Homera. Kolejny rozdział stanowi omówienie najbardziej zmilitaryzowanej społeczności świata starożytnego – Sparty. Następ-nie jej uwaga zogniskowana jest na arystokracji plemiennej Germanów. Ze świata starożytnego przechodzi do średniowiecza i dalej – sukcesywnie – przedstawia wszystkie wzory wojownika i arystokraty, wykrystalizowane na przestrzeni wieków. Klamrę chronologiczną książki stanowi omówienie społeczeństwa Amerykańskiego czasów niemal współczesnych Autorce. Dostrzega ona zwyczaje zaczerpnięte z etosu rycerskiego czasów wcześniejszych, wciąż tkwiące w tradycji społeczeństwa pierwszej połowy XX wieku. Przywołuje zatem Ossowska wszystkie sztandarowe przykłady „rycerskości” na przestrzeni wieków, wyczerpując tym samym postawiony sobie cel, a układ chronologiczny pozwala na szybką orientację w tekście i ułatwia Czytelnikowi odszukanie informacji odnoszących się do wybranego wycinka historii." M.O. 2012