António Lobo Antunes

Ironiczna, zakrawająca o czarny humor, karykaturę - "Chwała Portugalii" António Lobo Antunesa to wyraz jego miłości do kraju podana w specyficzny szorstki sposób, co zostało już zapowiedziane we wstępie. Autor jest patriotą, ale nie ślepym na bolączki swego kraju, które przestawia niezwykle obrazowo w swojej powieści. Książka jest czarną komedią, jednak humor, który można w niej odnaleźć, jest wyjątkowo mroczny, wręcz przerażający. Autor w groteskowy sposób ukazuje obraz społeczeństwa portugalskiego, który stoi w ostrym kontraście do tytułowej "chwały". Książka bardzo obrazowo ukazuje życie w czasach kolonializmu, w czasie ucieczki Portugalczyków z Angoli, w czasie wojny domowej, aż po wczesne lata dziewięćdziesiąte. Wydarzenia ukazane są oczami bohaterów, których monologi przeplatają się, nakładają się na siebie, tworząc swoisty wielogłos, nie kiedy trudny do zrozumienia. Chóralna narracja momentami sprawiała, że miałam problem z odbiorem powieści; to taka książka, przy której potrzebowałam maksimum skupienia, by dostrzec w natłoku myśli bohaterów sens i głębsze znaczenie. Mimo to właśnie dzięki tej strukturze książka oddaje w pełni grozę i brutalność kolonializmu, rewolucji i wojny, pokazując, jak te wydarzenia odciskają się na ludzkiej duszy. Ukazane rozdarcie w rodzinie jest jednocześnie przerażające i fascynujące - i właśnie te dwa słowa idealnie pasują moim zdaniem do opisu tej powieści. Antunes obnaża prawdziwą twarz kraju, ukazując dramatyczne przemiany społeczne i polityczne oraz ich wpływ na życie zwykłych ludzi. Tematyka rasizmu, przemocy i rodzinnych konfliktów, przepełniona smutkiem i goryczą, tworzy obraz Portugalii dalekiej od heroicznych wyobrażeń. Wyjątkowo urzekł mnie wątek trudnej miłości matki do syna, ich wzajemne pretensje, narastające konflikty oraz późniejsza rozłąka. Dywagacje nad kolorem skóry, uprzedzenia, choroby umysłowe, a pośrodku tego wszystkiego rodzina - najważniejsza, podstawowa grupa społeczna, na której opiera się całe społeczeństwo skrzywdzone przez straszne czasy. Mimo że książka jest trudna w odbiorze, warto ją poznać. To swoisty zbiór myśli i refleksji bohaterów, którzy stanowią karykaturę całego narodu. "Chwała Portugalii" to powieść szorstka, brutalnie szczera i przepełniona smutkiem, jednak właśnie w tej brutalności i szczerości tkwi jej siła. To nie tylko literatura piękna, ale także głęboka refleksja nad historią i kondycją ludzką, ukazana w surowy sposób. António Lobo Antunes zmusza do zmierzenia się z niewygodną prawdą, zdejmuje klapki z oczu, obnaża nieprawidłowości, a wszystko to w imię miłości do swej ojczyzny. Zachęcam do przeczytania, ale od razu podkreślam - nie jest to powieść nakierowana na dawanie rozrywki, a przeznaczona do głębszych rozmyślań.