Joachim Fest

"Who is Speer?" - to pytanie, które zadał jeden z oficerów amerykańskich przesłuchujących po wojnie Speera jest kluczowe dla tej książki. Do dziś wiele osób zadaje sobie pytanie, kim był Albert Speer: fanatykiem, który spełniał zachcianki wodza, a może oportunistą, który korzystał z okazji, by "wyciągnąć" jak najwięcej dla siebie? A może był po prostu karierowiczem, który pod opieką Hitlera chciał zabłysnąć? A jak ocenić jego postawę po wojnie? Wiedziałem, ale nic nie widziałem? Ponoszę odpowiedzialność, ale nie jestem winny? Miał niecałe 30 lat, kiedy trafił na "dwór" Hitlera. I nagle szerzej nie zanany architekt staje się praktycznie przyjacielem i powiernikiem wodza. I gdyby tylko zajął się realizacją wizji Hitlera to można by powiedzieć, że młody człowiek uległ fascynacji władzą. Ale Speer natychmiast zaczyna budować swoją pozycję, a zwieńczeniem tego jest stanowisko ministra zajmującego się praktycznie całością zaopatrzenia dla armii. A potem tracą grunt pod nogami zaczyna hamletyzować i planować zamach, czy też przewrót wojskowy. Efektem tego jest przyznanie się do odpowiedzialności za zbrodnie wojenne, ale nie do winy. Głowę uratował i po ponad 20 latach mógł wyjść na wolność. W tej książce, która powstała kilkanaście lat temu, brakuje jeszcze informacji o powojennych źródłach dochodu Speera. Jakiś czas temu czytałem tekst, w którym pojawiły się informacje, iż po wyjściu Speera z więzienia jeden z niemieckich antykwariatów zaczął sprzedać w imieniu Anonimowego Kolekcjonera obrazy, które przed wojną należały do Żydów z Niemiec i Francji. Zdaniem niemieckich dziennikarzy była to część kolekcji, którą zgromadził w czasie wojny Speer. Obrazy były konfiskowane, gdy żydowskie rodziny z Francji i Niemiec trafiały do obozów koncentracyjnych. A po wojnie nie było już nikogo, kto mógłby się o to upomnieć. Ale przecież Speer o wszystkim wiedział, ale nic nie widział...