Varia
349
Popularne wyszukiwania
Polecamy
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LCPowiązane treści
Zobacz więcej treściSerce to samotny myśliwy Carson McCullers
Dziwna to książka. Napisana prostym, choć subtelnym językiem przypomina nieco utwory Capotego czy „Zabić drozda” Harper Lee. Nie jest to jednak aż tak dobra proza. Jesteśmy na Południu USA, w latach 30. XX wieku. Prowincjonalne miasteczko z tradycyjnym barem, kilkoma sklepami, małymi zakładami pracy i murzyńskimi chatkami – otoczone polami bawełny. Jego zwykli-niezwykli mieszkańcy – ich drobne codzienne sprawy na tle wielkich problemów społeczno-politycznych (wyzysk i dyskryminacja Murzynów, kapitalizm vs komunizm, echa holocaustu) oraz egzystencjalnych (samotność, niespełnienie, odmienność). Głównych bohaterów mamy pięcioro: głuchoniemego Johna Singera, dorastającą dziewczynę Mick, doktora Copelanda (czarnoskórego marksistę),włóczęgę-pijaka Jake’a Blounta oraz właściciela restauracji Biffa Brannona. Singer wydaje się tym czworgu kimś wyjątkowym, frapującą zagadką – przychodzą do niego, zawierzają mu swoje poglądy i sekrety, widzą w nim uosobienie ukrytej mądrości (czy tylko dlatego, że nie mówi i nie słyszy?). Wszyscy intrygują, ale do końca pozostają dla nas tajemnicą. To właśnie wydało mi się w książce najdziwniejsze. Każda postać jest ciekawie zarysowana, stopniowo zaczynamy wkraczać w jej świat, by w którymś momencie zorientować się, że tylko prześlizgujemy się po powierzchni. Miałem wrażenie, że historia się za moment zacznie – jeszcze kilka stron i zostanę wciągnięty w życie i problemy bohaterów. Nic się takiego nie stało. Opowieść cały czas pozostaje w fazie inicjacji… Czekamy, aż w końcu rozpocznie się na dobre. Niestety – wszystko okazuje się jedynie zarysem, rodzajem delikatnego szkicu… Drzwi kreowanej rzeczywistości pozostają ledwie uchylone… Trochę szkoda niewykorzystanego potencjału. Nastawiałem się na przejmujące studium inności, samotności i niespełnienia (tak wynikało z licznych recenzji),a tymczasem nie przywiązałem się do żadnej postaci – niczyj los mnie nie wzruszył. Także relacje między bohaterami – naznaczone nieokreśloną tęsknotą i bezradnym poszukiwaniem sensu – nie angażują emocjonalnie. Być może lepiej by było, gdyby autorka – zamiast przeskakiwać z wątku na wątek, z postaci na postać – zdecydowała się na jakiś temat przewodni. Do końca nie wiadomo, o czym właściwie jest ta książka – czy o problemach głuchoniemych (Singer i jego przyjaciel Antonapoulos),czy o murzyńskim proletariacie (doktor Copeland, Jake Blount),czy może o rozterkach dojrzewającej dziewczynki (Mick) i ukrytych uczuciach mężczyzn przechodzących kryzys wieku średniego (Biff). W gruncie rzeczy o wszystkim po trochu. Nic z tego nie znajduje jednak oczekiwanego uściślenia, rozwinięcia. Obawiam się, że powieść zachwyca współczesnych recenzentów ze względu na szerzenie lewicowych fantasmagorii. Figury szlachetnego czarnoskórego intelektualisty, wyznawcy Karola Marksa oraz głuchoniemego Żyda o skłonnościach homoseksualnych – są jakby żywcem wyjęte z produkcji Netflixa. Jest oczywiście odwrotnie, gdyż książka została wydana w 1940 r. O ileż zatem dekad wyprzedziła swoją epokę! Na szczęście „Serce…” nie jest nachalną emancypacyjną agitką. To mimo wszystko wartościowa lektura. Wprawdzie trochę nierówna i niepogłębiona, lecz pozostawiająca czytelnika z subtelnym uczuciem nostalgii i barwnymi migawkami z dawnego amerykańskiego Południa.Komu ukazał się wiatr? Opowiadania zebrane Carson McCullers
Pamiętam, jak na początku roku po raz pierwszy usłyszałem o nowej serii Wydawnictwa Czarnego – opowiadania amerykańskie. Z miejsca określiłem ten pomysł jako najważniejsze literackie wydarzenie roku w Polsce. Znając dorobek oficyny, wiedząc, że i dobór tekstów i ich dalsze opracowanie będzie stało na wysokim poziomie, zacząłem robić miejsce na półce. Taką serię warto po prostu mieć w papierze. Żeby do niej wracać, cieszyć oko okładkami, mieszać opowieści w dowolnych konfiguracjach, tworząc swoje własne antologie. Na pierwszy rzut poszedł dorobek Carson McCullers zebrany w tomie „Komu ukazał się wiatr?”. Autorka znana jest polskiemu czytelnikowi przede wszystkim z powieści „Serce to samotny myśliwy”, choć część jej krótkich form mogliśmy poznać w pracach zbiorowych (chociażby „Problem domowy” w „26 współczesnych opowiadaniach amerykańskich”). Można więc było przypuszczać, że będzie dobrze, ale chyba niewiele osób sądziło, że to jest aż taka moc. Trudno nie odnieść też wrażenia, że wybór tekstów Carson McCullers był strzałem w dziesiątkę. I mówiąc strzał, nie myślę o pistolecie do kleju, ale konkretnej wyrzutni fajerwerków. Praktycznie każdy z zebranych tu tekstów jest jak sztuczny ogień – unikatowy, melodyjny, plastyczny. Bohaterami „Komu ukazał się wiatr?” są zwykli, przeciętni ludzie zasiedlający prowincje amerykańskiego Południa lat 40., 50. I 60. Jedni są biali, inni czarni, tu mowa o młodości, w kolejnym miejscu o osobach nieco starszych, trafiają się ciamajdowaci i ci pożądani w towarzystwie. Każdy na swój własny sposób samotny i nierozumiany. Nie jest to jednak proza obliczona na czytelnika, jak to bardzo często trafia się we współczesnych nam miniaturach. Wygląda to trochę tak, jakby autorka miała magiczny wehikuł, który przenosi ją w różne przestrzenie. Zamiast jednak wybrać czasy napoleońskie czy prehistorię, Carson McCullers udaje się do zwyczajnych pokoi, hotelu czy kawiarni i tam śledzi losy mieszkańców, to leżących na łóżku, to siedzących przed kominkiem, to znowu pijących kawę w całonocnej kawiarni. I to jak śledzi! Siłą jej prozy jest chociażby skupienie się na detalu, ot opisie marszczącej się wokół kostki skarpetki, albo pozostawionej w szklance śmietankowej koronce piany. To właśnie te małe elementy sygnalizują, że każdy z bohaterów jest indywidualnością, że dla każdego coś innego jest ważne, ale także, że czasami nie mamy wpływu na bieg zdarzeń. Depresja, wolność, tożsamość, feminizm, starzenie się – te wszystkie, aktualnie modne tematy, pewnie też wybrzmiewają gdzieś w tle toczących się tu opowieści. Jest to jednak tak nienachalne, tak czułe, że chciałoby się zakrzyknąć do współczesnych nam pisarzy – patrzcie na to! Tak się tworzy literaturę najwyższej próby! Bez efekciarstwa, bez moralizatorstwa, za to z niepodrabialnym rytmem i dialogami, których po prostu chce się słuchać. Carson McCullers to świetna gawędziarka, a przy tym niesamowita wręcz obserwatorka. „Komu ukazał się wiatr?” jest jak samotna wyspa wyrastająca z okalających ją wód. Wznosi się ponad horyzont, urzeka układem, łączy w sobie poetyckość odludzia z drapieżnością panujących tam warunków. Coś czuję, że w tym roku lepszych opowiadań już nie przeczytam. Recenzja ukazała się pod adresem http://melancholiacodziennosci.blogspot.com/2023/06/recenzja-komu-ukaza-sie-wiatr-carson.htmlPopularni autorzy
Popularne w kategorii książek autora
