Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ścieżka Książka w rękach niepozorna, z okładką ze zdjęciem grani i szczytu, papier w środku pozostawiający wiele do życzenia, czcionka drobna oko męcząca. W środku bez zdjęć, sam tekst, tylko na trzeciej stronie okładki zdjęcie autora wykonane przez partnera wielu wspinaczek Andreja Štremfelja. Z pozoru książka zatem niezachęcająca ale to co jest w środku na jej kartach........ "Ścieżka" Nejca Zaplotnika ukazała się po raz pierwszy w druku w roku 1981, a teraz mamy pierwsze polskie wydanie. Minęło prawie czterdzieści lat od tego czasu ale podłożem tak późnego wydania nie jest bynajmniej brak zainteresowania tą książką. Jest ona bowiem w Słowenii pozycją kultową, znaną doskonale - doczekała się już piętnastu wydań. Natomiast nie była (poza Chorwacją) nigdzie wydana. Ktokolwiek chciał to uczynić słyszał taką cenę zaporową, że sens jej wydania był praktycznie żaden. Dopiero próby tłumacza Mariusza Biedrzyckiego zapewne między innymi na festiwalu w Lądku-Zdroju u wspomnianego Andreja Štremfelja, który jest przyjacielem rodziny pozwoliły prawdopodobnie wpłynąć, iż zapora została przełamana. Napisane zostało, że gdyby książka ukazała się od razu w latach osiemdziesiątych stałaby się kultowa. Upływ lat nie przeszkadza i teraz, aby tak się stało. Dlaczego? Albowiem to książka ze wszech miar niezwykła. Nurtem porównywana z pozycjami Długosza, Kurtyki, a ostatnio zwłaszcza Froni ale jednak to inna trochę miara. Czytałem "Anatomię gór" i pomimo pisania podyktowanego głównie emocjami, a więc takiemu, które o wiele lepiej przemawia niż suche odzwierciedlenie faktów to nie sposób się nie zgodzić, że użyte tam zwroty, porównania i przenośnie są jak ja to określam zbyt pompatyczne. Tutaj tego nie mamy. Tu wszystko jest w punkt, zamiast górnolotnych zwrotów mamy użyte proste słowa, idealnie trafione myśli przelane na papier. To sztuka najwyższych lotów, tak dobrać słowa. Tym mogą pochwalić się nieliczni. Dodatkowo osobiście ujmuje mnie forma, w którą ubrane są zdania autora. Podobnie jak u Cabrego w trakcie nieomal jednego akapitu myśl potrafi przeskoczyć z akcji w ścianie, zagłębić się w rozważania autora, by z powrotem wrócić w góry. W jednym czasie bądź zakreślając wokół wielu wydarzeń. Autor pisze o sobie, że od młodości zaczął wspinać się w górach. Jako Słoweniec miał do Alp przysłowiowe parę kroków. Ciągle ucząc się, pracując i wspinając szybko nabrał życiowego doświadczenia. Mimo żywego charakteru był osobą niezwykle uczuciową, widać to później nieomal na każdej stronie książki, gdy pisze o sobie i tym co go spotyka, świadom tego, że alpinizm i życie codzienne nie da się w prosty sposób pogodzić. To problem, który dotyczy każdego i nigdy nie będą dwa światy idealnie współgrały, dopóki będą one funkcjonowały jako dwa. Natomiast, gdy zostanie tylko jeden to zawsze będzie odczuwało się brak tego drugiego. Tak więc, nigdy nie znajdzie się rozwiązanie, które będzie dawało ukojenie rozdartej duszy. Czy można bowiem zwyczajnie żyć po przeżyciu takich wrażeń, na granicy piękna nieskończonego i w ciągłym otarciu o śmierć? Poprzez doświadczenie można starać się funkcjonować w obu bądź tu lub tu z mniejszym bądź większym powodzeniem ale trzeba się tego nauczyć. "Alpinizm przypomina sztukę: w dzieło wkładasz wszystkie swoje siły, całą duszę, zapominasz o wszystkim, żyjesz tylko dla tego metra przed sobą, a potem, gdy stoisz zmęczony na ośnieżonym wierzchołku i ogrzewa cię słońce, czujesz w sobie piękno, którego nie umiesz opisać. Czujesz świat, czujesz ziemię, słońce, wiatr, wszystko oddycha razem z tobą i urzeka cię. Twój partner milczy, tylko oczy mu pałają na bladej twarzy, nie musisz go pytać, wiesz, że przeżywa to samo. Że przeżywa samo życie! " Chłopak o ponadprzeciętnej wrażliwości zważywszy na fakt, że w roku pierwszego wydania na dopiero dwadzieścia dziewięć lat. To co widzi i jak to przelewa na karty książki zdumiewa niemal na każdym kroku. Talent ubrany we wrażliwość w naprawdę rzadkim wydaniu. Z tyłu głowy coś mi mówi, że gdzieś czytałem, że Słoweńcy wspinają się raczej w swoim gronie, nie uczestniczą w międzynarodowych ekipach jak przedstawiciele innych narodów. Tu widać to dokładnie, a ponadto można zauważyć jak bardzo są oni ze sobą zżyci. Ileż daje to wsparcia. W swojej treści książka idealnie skrojona dla tych, co kochają góry ale niekoniecznie wspinają się na niebosiężne szczyty i przepaściste ściany. I w tym myślę, należy upatrywać jej uniwersalności i uwielbieniu w rodzinnym kraju, gdzie niektóre części są prawie znane na pamięć. Wiele książek przeczytałem, w tym również o tematyce górskiej, zarówno tych pisanych przez samych autorów opisujących swoje życie, jak i innych piszących o kimś drugim i zastanawiam się czy kiedyś spotkałem się z taką twórczością. Nawet głęboko wnikając trudno mi odszukać coś podobnego. Przychodzą mi do głowy jedynie niektóre artykuły w "Tatrach" ale to nie są książki. Kończąc czytanie tej książki nie mogłem oprzeć się, że szkoda, że to już koniec, że dalej już nie ma. Chciałoby się bowiem czytać ciągle i ciągle. Gdybym mógł to wprowadziłbym ją jako lekturę obowiązkową lecz znając w narodzie niechęć do czegokolwiek obowiązkowego lepiej tego nie robić i inną drogą zachęcić do lektury tej książki. To bardzo rzadki przypadek, że muszę (chociaż przecież nie muszę) wstrzymywać się, by nie zacząć czytać od nowa. I tylko smutek i żal, nieodłączne rodzeństwo pojawia się, bowiem więcej niczego już nie przeczytamy, gdy lawina seraków spada w dniu 24 kwietnia 1983 roku na południowej ścianie Manaslu........ " Najdokładniej pamiętam te drobiazgi, na które już prawie nie zwracałem uwagi: szum lasów, wycie wiatru, splot korzeni i gałęzi, prowokujące wyobraźnię kształty skał, samotne kępy trawy i jeszcze wiele, wiele innych rzeczy... A wszystko to okraszone brzmieniem dziecięcego śmiechu i płaczu. Trzy pary wielkich oczu uczciwie świadczyły o radości i smutku, bólu, szczęściu, cierpieniu, zaufaniu, strachu. Przede wszystkim jednak o kolejach życia i o szumie krwi w tych trzech drobnych istotach, które zaczynają swoją ścieżkę tam gdzie ja, lecz jednak zupełnie gdzie indziej i inaczej. Od tego czasu z trudem wytrzymuję na wyprawach, nie mogę się doczekać dobrej pogody w alpejskich dolinach, z trudem znoszę dzwonienie sprzętu wspinaczkowego, gdy go wyciągam z pawlacza."