Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Dama z gronostajem” (nigdy łasiczką, boże uchowaj!) to chyba najbardziej znany obraz zagranicznego malarza znajdujący się w Polsce. I jeden z bardziej znanych na całym świecie, choć wciąż mniej popularny niż choćby „Mona Lisa” autorstwa tego samego artysty. Niezaprzeczalnie obraz ten jest piękny i wyjątkowy oraz pochwalić może się szalenie burzliwą historią w tle której są wielkie namiętności, potężni ludzie oraz tragiczne w skutkach wojny. Obraz przedstawia Cecylię Gallerani. W trakcie portretowania dziewczyna miała niespełna siedemnaście lat i właśnie spodziewała się dziecka dwadzieścia lat od niej starszego Ludovica Sforzy, księcia i od 1494 władcy Mediolanu. Cecylia czas jakiś była jego kochanką i prawdziwą ulubienicą. Obraz zamówiony u Leonarda miał prawdopodobnie być wyjątkowym prezentem dla niej od zakochanego w niej mężczyźnie. Cecylia wygląda na nim pięknie. Smukła, o jasnej karnacji, z nienaturalnie przerośniętym gronostajem w ręku. Tak ona, jak i zwierzątko zdają się spoglądać w tę samą stronę, gdzieś poza ramę, jakby wypatrując czegoś lub kogoś. Uczciwie muszę przyznać, że długi czas nienawidziłam tego obrazu. Miałam okazję pracować trzy lata w Muzeum Narodowym w Krakowie i sporą część tego czasu spędziłam, pilnując „Damy…” i odpowiadając na najdziwniejsze pytania z nią związane. W pewnym momencie tak mi zbrzydła, że nie byłam w stanie patrząc na obraz inaczej aniżeli jak na problematyczny eksponat. Ale teraz, kiedy praca muzealnika już za mną, znów jestem w stanie dostrzec jej piękno i ponownie mnie ona zachwyca. Nie można tego samego powiedzieć jednak o książce Katarzyny Bik… Autorka ma ogromną wiedzę dotyczącą tak dziejów rodziny Czartoryskich, jak i Leonarda da Vinci. Doskonale zna się na sztuce, wie sporo o obrazie „Dama z gronostajem” i przedstawionej na nim kobiecie oraz jest dobrze rozeznana w burzliwej historii Włoch oraz Polski. Cóż z tego jednak, skoro kompletnie nie potrafi tego przekazać w interesujący i zajmujący czytelnika sposób. Książka jest bardzo chaotyczna. Autorka non stop powraca do rzeczy, o których już pisała. Momentami niektóre zdania zaprzeczają temu, co opisywała wcześniej. Nagromadzenie cytatów sprawia, że całość żywcem przypomina pracę magisterską, w której – z obawy o to, by program anty plagiatowy nic na pewno nie znalazł – praktycznie co kilka akapitów ładuje się jakieś cytowanie. Ciężko stwierdzić, o czym książka miała być. Bardziej zdaje się być ona bowiem zbiorem artykułów do gazet, w których każdy opisuje jakiś aspekt, czy ciekawostkę działalności Muzeum Książąt Czartoryskich z jednej strony, oraz twórczość Leonarda da Vinci z drugiej. Poza tym, strasznie topornie czytało mi się te górnolotne opisy oraz interpretacje autorki dotyczące różnych dzieł Leonarda. Nie jestem obeznana ze sztuką, więc to może stąd właśnie, ale czytanie o znaczeniu pofałdowania jakiejś szaty na obrazie Matki Boskiej...No, szkoda papieru na to w książce, która miała – podobno – dotyczyć „Damy…”. Zdecydowanie ciekawiej byłoby, gdyby autorka napisała autentyczną biografię Cecylii . Ja chętnie dowiedziałabym się o tej kobiecie czegoś więcej, a w zasadzie żadną nową wiedzą nie mogę się po lekturze tej książki pochwalić. Fakt, wyciągnęłam z niej kilka ciekawostek, ale to trochę mało jak na liczącą ponad 300 stron pozycję popularnonaukową, bo sądzę, że to właśnie do takiego gatunku aspirowała pani Bik. Nie żałuję jakoś specjalnie lektury, ale i jej nie polecam. Co do życia Leonarda, to na rynku są dostępne bogate biografie tego artysty. O obrazie i muzeum z kolei można przeczytać sprawnie napisane artykuły w Internecie, zatem ta książka z jej chaosem i małą ilością informacji jest zwyczajnie zbędna. Wiem, bo przeczytałam, żebyście Wy nie musieli.