Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Agnes Lidbeck "Odnaleźć się" Ależ ta książka jest niewygodna! Drażni i uwiera. Suchy, surowy, zdystansowany język. Irytująca, budząca niechęć, może nawet pogardę bohaterka. A jednak trudno ją odłożyć. O co więc chodzi? Dlaczego ta beznamiętna narracja o emocjach (sic!) tak skupia uwagę? Lektura trwa zaledwie chwilę, ale potem siedzi uporczywie w głowie i natrętnie powraca przy codziennych czynnościach irytującą myślą, czy ja przypadkiem nie zachowuję się jak Anna? Oczywiście tylko trochę, może nawet mniej niż trochę, bo kto rozsądny tak by się zachowywał? Debiut Agnes Lidbeck uznały został za „sensacyjny” i wywołał w Szwecji burzliwą dyskusję. Bo to naprawdę nietuzinkowy, w formie i w wyrazie, głos w dyskursie o emocjach współczesnej kobiety. Nie odnajdującej się w tradycyjnych rolach, ale do nich wychowanej, pełnej niepewności i sprzeczności, pragnącej być uznaną, docenianą, podziwianą, a jednocześnie zatracającej się w mechanicznie powtarzanych codziennych czynnościach, sprowadzających ją do roli usługowej. Ale przecież prawdziwa, silna kobieta nie narzeka, nie pozwala sobie na złość i gorycz. Wypełnia więc dalej heroicznie swoje role, bo taka jest cena… No właśnie, czego? Nie szczęścia i nie spełnienia, bo ich tu nie ma. Tak samo jak akceptacji, uznania i podziwu. „Odnaleźć się” to smutna, ale ważna pozycja. Justyna Czechowska nazwała ją książką-perełką o zwykłym życiu i porównała do „Mam na imię Lucy” Elizabeth Strout. Przyznam, że takie skojarzenie zupełnie nie przyszło mi na myśl. Ale i okładkowy blurb „zaskakująco trafna diagnoza współczesnego feminizmu” nie wydaje mi się do końca trafiony. Anna jawi mi się jako zaprzeczenie definicji feminizmu. Zamiast walki o prawo do szczęścia mamy totalne zagubienie w życiowych rolach i zbłądzenie w odnajdywaniu siebie. Nie umiem się zdecydować, czy autorka chciała powiedzieć - nie bądź jak Anna, weź się w garść, nic nie stanie się samo, czy wręcz przeciwnie – wyrywamy się do roli silnych, niezależnych i podziwianych, ale zdeterminowane wychowaniem, wzorcami kulturowymi, wdrukowanym przymusem bycia doskonałą matką i żoną, nie potrafimy wyjść poza schematy, nawet jeśli chcemy. A może właśnie o to chodziło, żeby nie było prostych odpowiedzi? I żeby pytanie wciąż powracało przy kolejnej zmianie pościeli, wyjmowaniu naczyń ze zmywarki, przycinaniu kwiatów do wazonu…