Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Opowieść o cenie wolności, niezależności i samostanowienia. Shulem żył przez 30 lat w społeczności ortodoksyjnych Żydów w Nowym Jorku. Został wyswatany z jedną ze swoich. Przekonany do płodzenia dzieci. Modlitwy. Jednak wiele lat wcześniej taki stan rzeczy przestał mu odpowiadać, w związku z tym Shulem zaczął zadawać pytania. A człowiek wierzący pytań nie zadaje. Człowiek wierzący znajduje odpowiedzi w piśmie. Shulem nie znajdował. Tym więcej pytań zaczęło się mnożyć w jego głowie. Dzień po dniu w mężczyźnie narastała myśl, że on chyba tu nie pasuje. I że życie za murami New Square jest zdaje się lepsze, ciekawsze, wolne od ograniczeń. I stało się. Rada wioski zdecydowała, że heretyk opuści ziemię narodu wybranego i znajdzie sobie inne miejsce do życia. I odszedł, zabierając ze sobą całą rodzinę – żonę i piątkę dzieci – ale tylko jemu było z tym dobrze. Mimo prób udowadniania najbliższym, że teraz będzie lepiej, żadne z nich mu nie zaufało i Shulem został sam. Książka to wspomnienia – jak sam autor je nazywa – więc ani powieść, ani reportaż. Sam Deen wskazuje, że to są jego subiektywne odczucia i emocje, którymi dzieli się z czytelnikami. Jednak oczywiście jest to bolesne świadectwo działania fundamentalizmu. Mechanizmy, które istnieją w takich zamkniętych społecznościach, są takie same niezależnie od tego, o jakiej społeczności mówimy – akademik, zakon, sekta, korporacja. Zasada „kto nie jest z nami, jest przeciwko nam” jest ciągle aktualna, nawet po opuszczeniu zgromadzenia. W tej opowieści śledzimy losy Shulema od najmłodszych lat, w których był skutecznie indoktrynowany, aż do momentu, kiedy układa sobie życie „na zewnątrz” – żaden z etapów nie był łatwy. Porażające opisy zwyczajów, mentalności Chasydów, absurdów przekazywanych w formie nauki, wyłącznie przez Rabina, nieweryfikowanych przez nikogo, prawd absolutnych wbijają w fotel. Ile razy podczas czytania zadawałam sobie pytania „po co?!” i „dlaczego?!” to nawet nie wiem. Pewnie setki. Shulem miał tę przewagę nad resztą jego towarzyszy, że jego rodzice byli ludźmi z zewnątrz, świadomi otaczającego ich świata, stawiający na edukację, wyjaśniający synowi realia. Mimo to po odejściu ze społeczności wcale nie było różowo. Shulem przechodził przez fazy głębokiej samotności, walki o dzieci (które ostatecznie i tak nie chciały spędzać z nim czasu, bo przestały go rozumieć),poszukiwania normalności, pracy, etc. Zaczynania wszystkiego od nowa. Lata zajęło dotarcie do momentu, który każdy z nas nazwałby codziennością. Autor poświęcał też czas wolontariatowi w fundacji wspierającej start podobnych do niego – po to, żeby spędzać czas wśród ludzi, nawiązywać znajomości, ale również dlatego, żeby mieć zajęcie. Z książki płynie morał, że wszystko ma swoją cenę – wygoda i brak konieczności podejmowania decyzji zawsze oznacza, że jest się od kogoś zależnym; niezależność zawsze wiąże się z koniecznością dokonywania trudnych wyborów i z ciężką pracą. Książkę polecam! Myślę, że każdy z nas znajdzie w niej trochę odbicie własnych ścieżek życiowych – mam nadzieję, że nie tak ekstremalnych.