Henryk Socha

Jest takie powiedzenie, że jeśli coś jest do wszystkiego, to jest do niczego i to chyba najlepiej podsumowuje ten album. Przede wszystkim należy wyjaśnić, że większość japońskich zamków została rozebrana w okresie przemian społecznych epoki Meiji, czyli ponad sto lat temu, a to, co dziś mogą podziwiać żądni wrażeń turyści, to rekonstrukcje z żelbetu wykonane owszem, z pieczołowitością, ale niestety tylko z zewnątrz, wnętrza natomiast są takie, że nawet w książce Sochy jest zaledwie kilka maleńkich obrazków. Siłą rzeczy jedyne, co autor mógł napisać, to akapicik albo dwa na temat konstrukcji oraz zaopatrzyć każdy omawiany zamek z tak zwany rys historyczny. I naprawdę wolałabym, żeby oszczędził tego i sobie, i czytelnikom, skoro wszystkie są do znudzenia podobne (do bitwy pod Sekigaharą prosta konstrukcja drewniana z wałem, po bitwie pod Sekigaharą przebudowa w obowiązującym stylu, lista właścicieli zamku). Brnie się przez zagmatwane wywody autora i niekończące się listy nazwisk ze średnią raczej przyjemnością - zorientowany w temacie czytelnik pokrzywi się, że taki wdzięczny temat został tak po macoszemu potraktowany, a niezorientowany czytelnik straci ochotę do zorientowania się, choćby i pobieżnego. Omówienie każdego zamku zawiera także część poświęconą działającym w jego rejonie miecznikom, z której, rzecz jasna, nic nie wynika, odkąd ogranicza się do wynotowania sygnatur co bardziej znanych przedstawicieli danego rodu płatnerzy. O historii płatnerstwa czytelnik dowie się zatem niewiele, a wszystkich nazwisk i tak nie zapamięta. Na domiar złego te części esejów naszpikowane są naukowym żargonem, istną zmorą w publikacjach popularnonaukowych. Słowniczek niby jest na końcu książki, ale konia z rzędem temu, kto będzie miał cierpliwość z niego korzystać. Czy nie lepiej byłoby po prostu we wstępie niektóre pojęcia przybliżyć? O zamkach za bardzo nie ma co pisać, a jeśli już, to raczej nie w ten sposób - więc na tym polu książka Sochy nie bardzo się sprawdza. Biorąc pod uwagę fakt, jak rozległa jest wiedza dotycząca japońskich mieczy, upychanie chaotycznych wiadomości w takiej formie też nikomu do niczego się nie przyda. Zdjęcia owszem, cieszą oko, ale cieszyłyby bardziej, gdyby nie służyły zamaskowaniu średniego poziomu merytorycznego całości. Przy okazji: wbrew pozorom miesiące księżycowe nie odpowiadają słonecznym, dlatego nie, nie można swobodnie i beztrosko przyjąć sobie, że szósty miesiąc opowiada naszemu czerwcowi, bo nie odpowiada, a mieszanie epok wyznaczanych na podstawie panowania cesarzy z epokami w płatnerstwie to nie jest dobry pomysł, bo wprowadza niepotrzebny bałagan. Nie wiem też, czy nazywanie mistrza ceremonii herbaty Sen no Rikyu "niejakim", bez żadnej wzmianki i wyjaśnienia miało być słabym żarcikiem erudyty czy zwyczajną ignorancją, ale nie wyglądało ładnie.