Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Chiny są w ostatnich latach języczkiem uwagi w mediach zachodnich, a i w mediach ojczystych uzurpują sobie coraz to więcej uwagi. Zainteresowani geopolityką, chociażby wedle pana Jacka Bartosiaka, wiedzą, że Chiny wyrastają na konkurenta Stanów Zjednoczonych w roli światowego hegemona. Ale nawet ci, którzy o geopolityce nigdy nie słyszeli mają zapewne gdzieś pod skórą pojęcie o rosnącej pozycji Chin, np. robiąc zakupy na AliExpress, przeglądając specyfikacje nowego Xiaomi, czy czytając artykuł o kolejnym zapierającym dech w piersiach projekcie mostu, czy autostrady. Kraj Środka od lat jest w fazie budzenia się ze snu, w który zapadł już w XIX wieku, będąc rozszarpywanym przez zaawansowane kraje Zachodu, a który to trwał nadal w trakcie wojny domowej początków XX wieku i haniebnych rządów Mao. W ciągu naszego życia, zapewne jeszcze tysiące razy usłyszmy o nowych Chinach wkraczających w zupełnie nową erę... No właśnie, usłyszymy. Mało kto z nas, Polaków, interesuje się głębiej sprawami chińskimi, jeszcze mniej prawdopodobnie w Chinach było (chociaż są co prawda świetne vlogi na polskim YouTubie przedstawiające różne aspekty życia w Państwie Środka). Nasze wyobrażenie Chin czerpiemy więc głównie z mediów, nagłówków z gazet i stron internetowych oraz transmisji TV. A w dzisiejszych światach wielu perspektyw i natłoku wszelakich mediów łatwo się pogubić we wszystkim, a co dopiero w temacie Chin, kraju, który łączy w sobie tak wiele elementów, że wzbudza gorącą polemikę nawet wśród ekspertów, a co dopiero u zwykłych ludzi. Jednym z takich ekspertów jest niewątpliwie Ben Chu, dziennikarz ekonomiczny The Indepentent oraz człowiek łączący w sobie Orient i Okcydent, bowiem jest brytyjskim Chińczykiem. Chu w swojej książce przybliża nam kilka "chińskich szeptów", a więc ochoczo powtarzanych na Zachodzie stereotypów o Chinach i Chińczykach. W swojej pracy stara się rozwiać mgłę przesądów, czasem nawet kilkusetletnich, i wprowadzić nową narrację do naszego postrzegania Państwa Środka. Moim zdaniem, udało mu się to, choć do pewnego środka. Od razu widać, ze autor ma ogromną wiedzę i knowhow jeśli chodzi o współczesne Chiny i ich zależności z Zachodem. Dowiecie się między innymi dlaczego Chińska Partia Komunistyczna, na Zachodzie postrzegana jako nowy czempion kapitalizmu (również dostrzegam ironię pisząc to zdanie...),omnipotentna wręcz klasa mandarynów, która chyba nie może się mylić, jest w istocie kolosem o glinianych nogach. Jak wygląda etos pracy Chińczyków i jak ma się do odwiecznego wyobrażenia Europejczyków, że Chińczycy po prostu żyją by pracować? I wreszcie, jakie podstawy ma stwierdzenie, że Chiny będą rządzić światem i czy taka ewentualność oznacza dla nas koniec świata jaki znamy? Na wszystkie te pytania i więcej, Ben Chu odpowiada niezwykle merytorycznie, przytaczając w swoich rozważaniach imponującą liczbę przykładów. Niestety, w kilku kwestiach czas, nawet te śmieszne 3 lata od wydania jego książki, zweryfikował negatywnie jego osądy, np. wyrokowanie, że Chiny jeszcze długo nie wejdą w sektor wyższych technologii. Jednakże w więszkości przypadków Chu nawet nie chce wydawać jakichkolwiek osądów. Najlepsze w jego pracy jest zmienianie patrzenia czytelnika, częstokroć posłusznie powtarzającego któryś z "chińskich szeptów", na Państwo Środka i jego mieszkańców. Na Chińczyków nie można patrzeć jak na jakąś mistyczną, zupełnie odmienną rasę robotów, której imperium przez tysiące lat zdawało się fruwać gdzieś tam, w oddaleniu od reszty świata. Chińczycy to ludzie i tak samo jak my są obiektem tych samych żądz i uczuć. Są również inni i wypadałoby spoglądać na nich w indywidualny sposób, jakkolwiek trudne jest to w przypadku prawie półtoramiliardowej masy ludzi. Nie grajmy w głuchy telefon lub chińskie szepty (Chinese whispers to właśnie anglosaska nazwa tej zabawy) i swoje osądy o Chińczykach, ale także o jakiejkolwiek innej grupie ludzi wydawajmy na podstawie faktów, osobistych doświadczeń, czy intensywnych badaniach. Za taki morał pozytywnie zapamiętam książkę Bena Chu i serdecznie ją Wam polecę.