Anna Borkiewicz-Celińska ps. Hanka Skrzynkowa, Iza (ur. 11 listopada 1921 w Jabłonnie) – historyk, doktor nauk humanistycznych, plutonowy podchorąży Armii Krajowej, żołnierz Dysku, łączniczka dowódcy 2. kompanii Rudy batalionu Zośka – Andrzeja Romockiego, powstaniec warszawski. Córka pułkownika Adama Borkiewicza i Zdzisławy ze Świtalskich. Uczennica Prywatnej Szkoły Powszechnej IV Rodziny Wojskowej w Warszawie. W 1932 rodzina Borkiewiczów przeniosła się do Suwałk, w związku ze służbowymi obowiązkami pułkownika Borkiewicza. Tam przez dwa lata uczęszczała do Gimnazjum i Liceum im. Marii Konopnickiej. Od 1935 uczennica Państwowego Gimnazjum i Liceum Żeńskiego im. Juliusza Słowackiego w Warszawie. W latach 1935–1940 mieszkała wraz z rodziną w Belwederze, gdzie jej ojciec był dyrektorem Muzeum Józefa Piłsudskiego. Od jesieni 1940 mieszkała w podwarszawskich Pyrach
W konspiracji od 1939 za sprawą ppłk. Bronisława Patlewicza. W Służbie Zwycięstwu Polski pełniła funkcję łączniczki podpułkownika. W 1942 przystąpiła do oddziału Dysk. W tym samym roku, poprzez Macieja Bittnera, rozpoczęła współpracę z Grupami Szturmowymi. W sklepie z futrami, w którym pracowała jako ekspedientka mieściła się skrzynka oraz lokal kontaktowy batalionu. W 1944 ukończyła, z pierwszą lokatą, szkolenie wojskowe w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty.
W powstaniu warszawskim najpierw walczyła w szeregach Dysku, a następnie batalionu Zośka. Była łączniczką dowódcy 2. kompanii – Andrzeja Romockiego. Brała udział w walkach na Woli i Starym Mieście. Trzydziestego dnia powstania ciężko ranna w głowę i krzyż, następny miesiąc spędziła w szpitalu. Po upadku powstania wraz z ludnością cywilną opuściła Warszawę. Wyjechała do rodziny przebywającej w Częstochowie.
Jesienią 1945 roku rozpoczęła studia na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego. W styczniu 1949 aresztowana przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i osadzona w więzieniu na Rakowieckiej. Na wolność wyszła szybko, dzięki znajomości ojca z Władysławem Broniewskim, który uzyskał dla niej zwolnienie od Bieruta. Powróciła na studia i obroniła tytuł magistra. W tym samym roku podjęła pracę w Oddziale Kartograficznym Archiwum Głównego Akt Dawnych.
Powtórnie aresztowana 23 października 1950 Przez półtora roku przebywała w więzieniu karno-śledczym, tzw. Toledo na Pradze. W celi przebywała wraz z córką Antoniego Pajdaka, Wiesławą. W kwietniu 1951 skazana wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego na karę siedmiu lat pozbawienia wolności za próbę obalenia ustroju siłą. Karę odbywała w Zakładzie Karnym w Fordonie. Zwolniona 30 września 1953 z powodu złego stanu zdrowia.
Po opuszczeniu więzienia nie mogła pracować w zawodzie historyka. W 1956 poślubiła kolegę z batalionu Zośka, Bogdana Celińskiego. W latach 1957–1971 pracowała w Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN. W 1968 zdobyła stopień doktora. Od 1971 do przejścia na emeryturę w 1981 była pracownikiem Instytutu Historii PAN.
W 2010 wystąpiła w filmie Mariusza Malca "Oni szli Szarymi Szeregami".
Autorka monografii "Batalion Zośka". Opracowała również Księgę radziecką miasta starej Warszawy 1447–1527 (wspólnie z Marią Arnoldową i Józefem Płochą),Osadnictwo ziemi ciechanowskiej w XV w. oraz słowniki:
Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu (red. A. Wolff)
Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu (red. A. Gąsiorowski)
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2012)(za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność społeczną i kombatancką)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1980)
Krzyż Walecznych (1944)
Warszawski Krzyż Powstańczy (1982)
Krzyż Armii Krajowej (1983)
Medal za Warszawę 1939–1945 (1973)
Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (1973)
Medal Polonia Mater Nostra Est (2004)
Najpełniejsza monografia batalionu „Zośka” napisana przez łączniczkę dowódcy 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” – Andrzeja Romockiego „Morro”, a po wojnie historyk, doktor nauk humanistycznych Annę Borkiewicz-Celińską ps. „Hanka Skrzynkowa” (zmarła 25 kwietnia 2019 r.). - Jej ojciec płk. Adam Borkiewicz, członek Komendy Głównej Armii Krajowej i historyk wojskowości jest autorem innej cennej publikacji: „Powstanie Warszawskie 1944. Zarys działań natury wojskowej".
Monografia podzielona jest na pięć rozdziałów: I. Korzenie, II. Droga do oddziału, III.Grupy Szturmowe 3.11.1942 - 21.8.1943, IV. Batalion "Zośka" w dywersji (1.9.43 - 31.7.44) i V. Szlak powstańczy batalionu.
Rozdział pierwszy przedstawia tło historyczne wydarzeń, drugi wyjaśnia w jakich okolicznościach powstał oddział, w trzecim rozdziale opisane są losy oddziału do śmierci przyszłego patrona batalionu - Tadeusza Zawadzkiego „Zośki" i w czwartym akcje dywersyjne od śmierci „Zośki" do Powstania. Natomiast w rozdziale piątym i najważniejszym z punktu widzenia tego opracowania przedstawiony jest szlak bojowy „Zośki", od cmentarzy na Woli poprzez obronę Starówki do walki o przyczółek Czerniakowski.
Na końcu książki jest spis żołnierzy batalionu i zdjęcia większości z nich. Dodatkowym atutem książki jest 481 archiwalnych zdjęć, głównie portretowych. Wyborna lektura i 10 gwiazdek to mało, bowiem to kustosz pamięci narodowej.
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LC
Batalion "Zośka" Anna Borkiewicz-Celińska
Najpełniejsza monografia batalionu „Zośka” napisana przez łączniczkę dowódcy 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” – Andrzeja Romockiego „Morro”, a po wojnie historyk, doktor nauk humanistycznych Annę Borkiewicz-Celińską ps. „Hanka Skrzynkowa” (zmarła 25 kwietnia 2019 r.). - Jej ojciec płk. Adam Borkiewicz, członek Komendy Głównej Armii Krajowej i historyk wojskowości jest autorem innej cennej publikacji: „Powstanie Warszawskie 1944. Zarys działań natury wojskowej". Monografia podzielona jest na pięć rozdziałów: I. Korzenie, II. Droga do oddziału, III.Grupy Szturmowe 3.11.1942 - 21.8.1943, IV. Batalion "Zośka" w dywersji (1.9.43 - 31.7.44) i V. Szlak powstańczy batalionu. Rozdział pierwszy przedstawia tło historyczne wydarzeń, drugi wyjaśnia w jakich okolicznościach powstał oddział, w trzecim rozdziale opisane są losy oddziału do śmierci przyszłego patrona batalionu - Tadeusza Zawadzkiego „Zośki" i w czwartym akcje dywersyjne od śmierci „Zośki" do Powstania. Natomiast w rozdziale piątym i najważniejszym z punktu widzenia tego opracowania przedstawiony jest szlak bojowy „Zośki", od cmentarzy na Woli poprzez obronę Starówki do walki o przyczółek Czerniakowski. Na końcu książki jest spis żołnierzy batalionu i zdjęcia większości z nich. Dodatkowym atutem książki jest 481 archiwalnych zdjęć, głównie portretowych. Wyborna lektura i 10 gwiazdek to mało, bowiem to kustosz pamięci narodowej.
