Mariusz Korzeniowski

Kupa nikomu niepotrzebnej roboty, czyli wiadro z grochem i kapustą. Przede wszystkim nie jest to żadne opracowanie tematu. Wbrew frazie "w świetle dokumentów" książka w istocie składa się wyłącznie z dokumentów. Przy tym nie są one w żaden sposób opracowane, te rosyjskie nie są nawet przetłumaczone, a jedyne, do czego ograniczyli się autorzy, to posegregowanie ich w kilka z grubsza tematycznych bloków, nadanie polskich nagłówków i dorzucenie biogramów co ważniejszych wspomnianych w treści osób. Co więcej, dokumenty nie były dobierane wedle konkretnego klucza. Ot, co wpadło w ręce autorów w archiwach polskich lub rosyjskich, z miejsca było zasysane do publikacji, w związku z czym mamy tu jednostkowe prośby zwykłych osób, urywkowe spisy wywiezionych, petycje organizacji pomocowych, jak i instytucjonalne okólniki i przepisy. Wszystko bez ładu i składu, średnio przydatne nawet dla osób zajmujących się tematyką wygnańczą, bowiem albo bezsensownie szczegółowe, albo zupełnie ogólnikowe. Jakieś ręce i nogi zaczyna mieć dopiero część dotycząca powrotu wygnańców, ale to jest dosłownie kilkanaście skromnych objętościowo dokumentów w książce liczącej 950 stron... Czytanie tej pozycji mija się więc z sensem, sama zaś publikacja powinna raczej tkwić sobie w kilku archiwach jako baza badawcza, a nie krążyć po rynku jako rzekome opracowanie tematu.