Marek Gajdziński

„Harcerski system wychowania” autorstwa hm. Marka Gajdzińskiego można opisać jednym słowem – podręcznik. Podręcznik ten może znaleźć wielu potencjalnych adresatów. W pierwszej kolejności skierowany jest on do początkujących instruktorów, którzy chcą poznać jak działania wychowawcze podejmowane w harcerstwie funkcjonują w praktyce i jak tworzyć nowe skuteczne rozwiązania. Autor, bazując na swoim imponującym doświadczeniu jako instruktor, w dwóch częściach wyjaśnia temat zawarty w tytule swojej książki. Część pierwsza poświęcona jest idei, metodzie oraz programowi. Krok po kroku wyjaśnione jest jakiego człowieka chcą wychować harcerscy instruktorzy i jakich instrumentów do tego używają. Jeśli ktoś nie zna treści prawa harcerskiego, czy zuchowego, bądź nie wie jakie są cechy metody harcerskiej, dowie się tego podczas lektury tej części. Spory fragment poświęcony jest programowi, czyli wszelkim środkom, dzięki którym wychowanie człowieka zgodnie z metodą jest możliwe. Czytelnik dowie się poprzez jakie działania może osiągnąć zamierzone cele w pracy z drużynami, czy gromadami. Sposoby osiągania kolejnych cech programu opisane są przez Gajdzińskiego w sposób bardzo obrazowy i poparte wieloma przykładami. Część druga rozpoczyna się od omówienia różnic pomiędzy harcerskimi grupami wiekowymi. Dalej autor przedstawia środki metodyczne, z którymi należy pracować, prowadząc drużynę. Zwrócona jest uwaga na rolę i potrzebę rywalizacji wśród dzieci i młodzieży, a także na to, czym powinny być wypełnione zbiórki w poszczególnych pionach metodycznych. W klarowny sposób wyszczególnione są także cechy zastępu, do których powinien dążyć drużynowy, wdrażając pracę systemem małych grup w swoich jednostkach. Kolejnym z istotnych elementów omówionych w podręczniku jest także system kar i nagród. W ostatnim fragmencie książki pokazane są konkretne przykłady działań, które wyjaśniają co tak naprawdę robić z chłopcami w harcerstwie. Można odnaleźć tu inspiracje dotyczące rozwijania zainteresowań, poszukiwania pola służby, czy też prawidłowego utrzymywania relacji damsko-męskich. Moim zdaniem, podręcznik hm. Gajdzińskiego jest prawdziwą skarbnicą wiedzy dla początkującego instruktora. Wystarczy znaleźć w spisie treści interesujący nas temat, przeczytać go i w ciągu chwili zainspirować się w planowaniu harcerskich działań. Ważną kwestią jest uniwersalność tej książki. Przedstawiciel każdej organizacji harcerskiej znajdzie tu coś dla siebie. Tym, co podoba mi się najbardziej w tym podręczniku jest prostota języka, jakim został napisany. Forma jest bardzo przystępna dla czytelnika i przy lekturze nie trzeba posiłkować się słownikiem, w celu wyjaśnienia nieznanych pojęć, gdyż wszystko opisane jest w sposób jasny. Na pierwszy plan zdecydowanie wybija się wieloletnie doświadczenie autora, które jest godne podziwu. Zdecydowanie mogę polecić lekturę „Harcerskiego systemu wychowania” wszystkim obecnym, a także przyszłym instruktorom, którzy chcą poszerzyć swoje wiadomości na temat działań podejmowanych w celu wychowania młodego człowieka.