Lech Hałko

Urodził sie 25 sierpnia 1925 roku w Warszawie. W czasie okupacji już od roku 1940 brał czynny udział w działalności konspiracyjnej. Był m. in. łącznikiem w Tymczasowym Komitecie Pomocy Żydom im. Konrada Żegoty - z zadaniem dostarczania do warszawskiego getta podrobionych dokumentów i broni. Naukę kontynuował w Liceum Budowlanym przy Politechnice Warszawskiej na wydziale architektury wnętrz.

W Powstaniu Warszawskim był żołnierzem 433 plutonu X zgrupowania Wojskowej Służby Ochrony Powstania, który po walkach na Woli został odkomenderowany na Starówkę i przyłączony do 101 Kompanii, batalionu "Bończa", zgrupowania "Róg". Walczył na Zamku Królewskim, Kanonii, w Katedrze Św. Jana, na barykadach ul. Świętojańskiej, Piwnej, Jezuickiej, Celnej i na Rynku Starego Miasta. Po przejściu kanałami do Środmieścia brał udział w obronie Powiśla, a następnie Śródmieścia Północnego. Walczył m. in. na ul. Hortensji, Chmielnej, Brackiej i na terenie Poczty Głównej przy ul. Napoleona,

W roku 1939, po kapitulacji Warszawy pewien polski oficer idąc do niewoli zakopał swój hełm w domowym ogródku, o czym powiedziała mi jego żona. W sierpniu 1944 r. wykopaliśmy ten hełm i od tego czasu służył mi przez 63 dni powstańczych walk. Przegniłą skórzaną wkładkę musiałem zastąpic beretem na metalowej obręczy, namalowałem białą farbą Orła, a w środku mój pseudonim : „Cyganiewicz”.

Po demobilizacji rozpoczął studia na wydziale architektury uniwersytetu w Londynie, które ukończył z wyróżnieniem.

W roku 1953 wyemigrował do Kanady, gdzie jako członek Stowarzyszenia Ontaryjskich Architektów oraz Królewskiego Instytutu Architektury w Kanadzie, praktykuje do roku 1989, kiedy ze względów zdrowotnych przerywa pracę zawodową. W uznaniu za osiągnięcia na polu zawodowym został mianowany przez Radę Stowarzyszenia Architektów w Ontario ( Council of the Ontario Association of Architects) „Dożywotnym Członkiem Stowarzyszenia” (Life Member of the Association.) oraz mianowany przez Royal Architectural Institute of Canada (Królewski Instytut Architektury w Kanadzie) Dożywotnym Członkiem Instytutu (Life Member).

Poza działalnością zawodową brał czynny udział w pracach organizacji kombatanckich. Jest również jednym z dyrektorów - założycieli Polskiej Naukowej Fundacji w Północnej Ameryce, która podjęła zadanie obrony dobrego imienia Polski i Polaków za granicą.

- Brał czynny udział w pracach Komitetu Technologicznej Współpracy z Polską, pod egidą Stowarzyszenia Techników Polskich w Kanadzie.

- Pomagał polskim uchodźcom w osiedleniu w Kanadzie. Razem z małżonką sponsorował i zapewnił kwaterę i opiekę dla 30 osób.

- Publikował w anglosaskiej i polskiej prasie artykuły mające na celu szerzenie prawdy o sytuacji politycznej w Polsce i w obronie dobrego imienia Polski, Polaków i Polonii.

- W listopadzie 1990 roku został powołany przez Konsulat R.P. w Toronto na przewodniczącego Komisji Wyborczej Nr. 44 w Toronto, Kanada.

Inż. arch. Lech A. Hałko, przewodniczący Komisji Wyborczej 44, uparł się, że w dniu wyborów polski Orzeł na Konsulacie R.P. powinien przywdziać nową koronę, którą własnoręcznie wykonał. I dopiął swego !

- W listopadzie 1993 roku uznając konieczność stworzenia „polskiej lobby” w celu uzyskania poparcie federalnego rządu Kanady w przyjęciu Polski do N.A.T.O., zainicjował akcję pod hasłem „Polska do N.A.T.O.”, opracowując i publikując apele do polonijnych organizacji, prasy, radia, telewizji, znanych działaczy i polityków, oraz wysyłał listy do premiera Kanady i do senatorów i posłów w rządzie federalnym i prowincjonalnym. Listy te jako wzory udostępnione polonijnej prasie były kopiowane, podpisywane i masowo wysyłane. W rezultacie dnia 2 lutego 1998 roku Kanada była pierwszym członkiem N.A.T.O. który ratyfikował i złożył protokoły akcesyjne przyjęcia Polski do N.A.T.O.

W roku 2001 otrzymał od Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej zaszczytny tytuł Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny - Patent Nr 16969.

W roku 2002 został awansowany przez Dyrektora Departamentu Kadr Ministerstwa Obrony Narodowej do stopnia Porucznika Wojska Polskiego.

W roku 2005 został uznany Weteranem 2 Wojny Światowej przez Królewski Kanadyjski Legion ( The Royal Canadian Legion).

Po kapitulacji, przed pójściem do niewoli , zakopałem mój hełm i pistolet maszynowy Sten w gruzach Poczty Głównej - naszej ostatniej frontowej pozycji. Nie przypuszczałem, że go jeszcze kiedyś zobaczę, a jednak... Kiedy odwiedziłem Polskę w roku 1975 i spotkałem kolegów z 101 Kompani - jeden z nich wręczył mi mój hełm, który wykopał.

Za specjalnym zezwoleniem Muzeum Wojska Polskiego przywiozłem go do Kanady, gdzie jest dla mnie bezcenną, powstańczą pamiątką.

Po kapitulacji Powstania poszedł do niewoli, z której wielokrotnie próbował uciec. Złapany w Dreźnie, został brutalnie pobity przez Gestapo. Po kolejnej ucieczce w drodze do Polski trafił do partyzantki czeskiej, w której służył do końca wojny. W lipcu 1945 roku wstąpił do 2 Korpusu gen. Władysława Andersa we Włoszech, skąd wyjechał do Anglii.