Tadeusz Wodzicki

Kiedy sięgnęłam po „Pragę” Tadeusza Wodzickiego przyznam, że nie miałam bladego pojęcia kim jest Autor książki. Co więcej, byłam przekonana, że skoro sięgam po książkę zatytułowaną „Praga” a na okładce mam praską ferajnę, to poczytam raczej o wiarze z tej dzielnicy, o jej zwyczajach i o jej historii, zarówno z perspektywy prawo, jak i lewobrzeżnej Pragi. Nic bardziej mylnego. „Praga” to nic innego jak biografia jej Autora, osadzona w realiach PRLu, a może nawet i wcześniej, gdyż tak naprawdę wspomnienia Autora zaczynają się na chwilę po zakończeniu okresu okupacji. Gros zawartych w tej książce odniesień wiąże się jednak z działalnością opozycyjną Autora jako działacza związków zawodowych powiązanego z ruchem solidarnościowym. I tu zaczyna się może nie tak aż bardzo obszerna to jest to z pewnością lektura dla miłośników czasów słusznie minionych z perspektywy tego co działo się w Solidarności. Ponieważ są to relacje Autora, to są one nacechowane emocjonalnych i subiektywnym podejściem Autora do własnych wspomnień z tamtych czasów, z którymi, niekoniecznie trzeba się zgadzać, jeśli nasza ocena tamtych dni jest nieco inna albo gdy nie podchodzimy do nich z takim namaszczeniem jak Autor. To sprawa, że „Praga” jest bardzo osobistą relacją nastawioną bardziej na wspomnienia jednostki, niż na rzetelną relację tego jak na Pradze wyglądała wówczas rzeczywistość. Mniej jest tu zatem dla mnie faktycznej opowieści o tym, jak w szarych czasach komuny wyglądały relacje społeczno-historyczne w tej jednej z bardziej charakterystycznych dzielnic Warszawy. A szkoda, bo Autor skupia się głównie na sobie, a skoro taki była jego zamysł szkoda, że publikacja ta nie zyskała tytułu „Moja Praga”, gdyż wtedy czytelnik takiego szerszego kontekstu nie oczekiwałby. Co do samego sposobu prowadzenia narracji, to mając na uwadze że są to wspomnienia, to trudno tu oczekiwać jakiegoś wyszukanego, literackiego języka. Wodzicki prowadzi zatem w dość prosty sposób swoją narrację, jednocześnie jest ona mocno emocjonalna, zważywszy stosunek samego Autora do czasów minionych i sugestywne prowadzenie opowieści o dawnej historii. Do mnie to akurat nie przemawia za bardzo, ale rozumiem, że w autobiograficznej opowieści jest to dopuszczalne z uwagi na wspomnienia jakimi dzieli się Autor. To czego z pewnością nie można Autorowi odebrać, to autentyczności i otwartości przekazu, który odzwierciedla emocje Autora. Z punktu widzenia sposobu spostrzegania dawnych lat, „Praga” ma w sobie niewątpliwy istotny ładunek edukacyjny, gdyż oczywiście przekazując jednostronną relację, ale mimo tego dokumentuje ona ówczesne wydarzenia, dostarczając tym samym cennych informacji na temat życia codziennego w realiach PRL-u. I tu trzeba oddać Autorowi, że opisy trudności, z jakimi borykali się mieszkańcy Pragi, są przejmujące i skłaniają do refleksji, tym bardziej, że Wodzicki zwraca uwagę na podejmowane represje polityczne, biedę, czy walkę o przetrwanie w trudnych warunkach. Biografia Wodzickiego to także fascynujący opis jego pracy zawodowej i działalności związkowej. Autor z pasją opowiada o wyzwaniach, jakie napotkał na swojej drodze, oraz o trudnościach, z jakimi musiał się zmierzyć w systemie komunistycznym. Jego relacje z mniej znanych epizodów strajków robotniczych rzucają nowe światło na historię Solidarności. Wodzicki podkreśla, że walka o prawa pracownicze nie ograniczała się tylko do Gdańska i Lecha Wałęsy, ale była zjawiskiem ogólnokrajowym, w którym uczestniczyło wiele cichych bohaterów. W pełni rozumiem również dość sentymentalny charakter prowadzonej przez Wodzickiego narracji, ale momentami ten ton może przytłaczać. Brakuje tu również jakiegokolwiek krytycznego spojrzenia na opisywane wydarzenia i osoby, gdyż Autor jest bezkrytyczny, co może wprowadzać czytelnika w błąd co do realiów tamtych czasów, przedstawiając całkowicie jednostronną relację. "Praga" Tadeusza Wodzickiego jest zatem poruszającą autobiografią, która łączy osobiste wspomnienia z kontekstem historycznym. Mimo pewnych niedociągnięć, książka zasługuje na uwagę i jest godna polecenia zarówno miłośnikom historii, jak i wszystkim, którzy chcą lepiej zrozumieć przeszłość Polski i jej wpływ na współczesność.