Aleksander Kołpakow

Ogólnie to jest co najmniej dobra antologia, jeśli przymknąć oko na eksploatowany aż do znudzenia motyw rozpędzania gwiazdolotów do prędkości podświetlnej i wynikłe z tego przeciążenia oraz relatywizm upływu czasu (tak jak gdyby myśl ludzka nie miała prawa zrozumieć i poznać zjawisk zakrzywiania przestrzeni euklidesowej). Dla niektórych czytelników irytujące może okazać się również ukazanie człowieka jako zuchwałej istoty, która odruchowo chce naprawiać wady przyrody całych planet (pomimo ryzykowania życia ludzi z ekspedycji),tak jak gdyby układy planetarne domyślnie były jego własnością. Sytuację nieco ratuje fakt, że w niektórych opowiadaniach ludzie, w zamian za swoją zuchwałość w stosunku do przyrody, muszą odrobić lekcję pokory. Natomiast największą zaletą tej książki to niesamowity klimat zjednoczonej ludzkości, która wreszcie współpracuje ze sobą, ma konkretny i wartościowy cel - polepszanie jakości życia wszystkich istot (nie tylko wybrańców) m.in. poprzez eksplorację i ekspansję międzygwiezdną, zamiast dziecinnych bijatyk feudalnych o okruchy zasobów i wyrywania sobie nawzajem ciasnych skrawków przestrzeni życiowej na małej Ziemi. Konflikty, które przypominają spotęgowane przekomarzania się dzieci w piaskownicy są tam zaniechane, a energia przekierowana na coś znacznie istotniejszego. Okazuje się, że w samej tylko Drodze Mlecznej jest bardzo dużo przestrzeni i zasobów, które nie są używane przez nikogo, czyli nie ma potrzeby kotłowania się na jednej planetce (tym bardziej, że każdą planetę spotykają czasami nieuniknione kataklizmy globalne).