Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"Chata wuja Toma" była jednym z najważniejszych dzieł kultury dla podniesienia społecznej świadomości praw człowieka, i najprawdopodobniej popularność tej powieści przyczyniła się do szybszego zniesienia niewolnictwa w USA. Istotnym faktem jest, że została napisana przez kobietę. Jakiś czas temu na TVP Kultura udało mi się trafić na świetny film pt. "Zniewolony", który jest ekranizacją książki napisanej w XIX wieku przez czarnego Kanadyjczyka, który został porwany i spędził w niewoli na południu USA 12 lat. Niby zdawałam sobie wcześniej sprawę ze skali przemocy stosowanej wobec niewolników, w tym przemocy seksualnej wobec kobiet, ale jeden aspekt tej przemocy chyba mi jakoś wcześniej dziwnie umknął, po prostu nigdy się nad nim nie zastanowiłam. W tym filmie zobaczyłam scenę targu niewolników, odbywającego się w jakiejś eleganckiej kamienicy, i tam wśród ludzi wystawionych na sprzedaż była kobieta z dwójką małych dzieci. Pokazana była scena, w której każde z tych dzieci zostaje sprzedane komuś innemu, a matka jeszcze komuś innemu, i ten ogrom rozpaczy matki, która zaczyna krzyczeć i ktoś musi ją siłą odciągać od tych dzieci. Ta scena nie byłaby dla mnie aż takim szokiem, gdybym już wcześniej znała powieść "Chata wuja Toma", ponieważ ten właśnie temat jest w niej bardzo mocno zaakcentowany. Rozdzielanie matek od ich nawet maleńkich dzieci było jednym z najgorszych form bestialstwa stosowanego wobec niewolników, nierzadko przyczyną samobójstw tych kobiet. Sądzę, że to właśnie mogło spowodować tak duży odzew społeczny tej książki, a z drugiej strony przypuszczam, że gdyby tego rodzaju książkę chciał napisać jakiś ówczesny mężczyzna, z dużym prawdopodobieństwem raczej nie położyłby zbytniego nacisku na ten akurat temat. Sądzę, że właśnie to skrzyżowanie doświadczenia niewolnictwa z uniwersalnym kobiecym doświadczeniem macierzyństwa w dużym stopniu wzbudziło pokłady empatii wśród czytelników, a zwłaszcza czytelniczek tej powieści.